Ο κύβος για την ισότητα των πολιτών απέναντι στον θεσμό του γάμου ερρίφθη. Το νομοσχέδιο με τίτλο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» θεσμοθετεί στην ελληνική έννομη τάξη τον γάμο μεταξύ δύο προσώπων ανεξάρτητα από το φύλο τους, προκειμένου να επιτευχθούν η ισότητα στον γάμο και η νομική προστασία οικογενειών.

Το νομοσχέδιο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 31 Ιανουαρίου και στη συνέχεια θα εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, ωστόσο ο δημόσιος διάλογος ξεκίνησε επί της ουσίας, μετά τις σχετικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ είχε κάνει λόγο για ρύθμιση, που συμπληρώνει το πλαίσιο που ήδη υπάρχει με το σύμφωνο συμβίωσης και δίνει το δικαίωμα τεκνοθεσίας, αλλά δεν αλλάζει τα ισχύοντα ως προς την τεκνοποίηση διά παρένθετης κύησης.

Παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο στα μέλη του υπουργικού συμβουλίου ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «ένα σημαντικό βήμα, με το οποίο επιδιώκεται η ισοτιμία όλων των πολιτών. Κυρίως, όμως, επιδιώκεται η προστασία των παιδιών των ομόφυλων γονέων που ήδη υπάρχουν. Τα παιδιά αυτά πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλα τα άλλα παιδιά».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε και στις αντιρρήσεις της Εκκλησίας στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, τονίζοντας με νόημα πως «αναφερόμαστε σε επιλογές της Πολιτείας. Όχι σε θεολογικές πεποιθήσεις. Και παλαιότερα, άλλωστε, με την Εκκλησία είχαμε διαφορετικές οπτικές για τον πολιτικό γάμο, για την καύση των νεκρών, για το θέμα των ταυτοτήτων. Η ζωή, ωστόσο, απέδειξε ότι οι αλλαγές αυτές ήταν ώριμες. Δεν έβλαψαν ούτε την κοινωνία, δεν έβλαψαν ούτε τελικά τη συνεργασία Πολιτείας και Εκκλησίας και είμαι σίγουρος ότι έτσι θα γίνει και τώρα».

Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο

Στον πυρήνα του, το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο εισάγει την ισότητα στον πολιτικό γάμο, δηλαδή πρόσβαση στο θεσμό του πολιτικού γάμου για όλους τους Έλληνες πολίτες, χωρίς διακρίσεις, και ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Προστατεύει τα συμφέροντα των παιδιών ρυθμίζοντας ζητήματα οικογενειακού δικαίου σε οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών. Παράλληλα δεν επεκτείνει το δικαίωμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (και την παρένθετη μητρότητα) στα ζευγάρια ανδρών.

36 χώρες στον κόσμο έχουν θεσμοθετήσει την ισότητα στον γάμο

Αναφορικά με το θέμα της υιοθεσίας, ο υπουργός Επικρατείας και εισηγητής του νομοσχεδίου Άκης Σκέρτσος, ξεκαθάρισε ενημερώνοντας τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου πως «η νομοθέτηση της ισότητας στο γάμο, αυτόματα συνεπάγεται ολόκληρο το νομοθετικό πλαίσιο των σχέσεων συγγένειας, συμπεριλαμβανομένης και της υιοθεσίας. Εξ ου και δεν υπάρχει ξεχωριστό άρθρο για την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στο νομοσχέδιο».

Δεδομένου ότι οι ΛΟΑΤΚΙ συμπολίτες μας ήδη αποκτούν παιδιά-είτε μόνες γυναίκες, νομίμως, και μέσω τράπεζας σπέρματος, είτε μόνοι άνδρες ή γυναίκες, μέσω υιοθεσίας, είτε Έλληνες στο εξωτερικό, μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή υιοθεσίας-ο υπουργός Επικρατείας υπογράμμισε ότι με την υιοθεσία δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά που ήδη μεγαλώνουν σε ομόφυλες οικογένειες να αποκτήσουν τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα παιδιά. Επιπλέον λύνεται το μείζον πρόβλημα που προκύπτει από το γεγονός ότι η Πολιτεία αναγνωρίζει μόνον τον έναν γονέα ως τέτοιον (σε περιπτώσεις θανάτου, ασθένειας ή διαζυγίου), καθώς και το ζήτημα με τα παιδιά Ελλήνων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, εντός ομόφυλων ζευγαριών και δεν μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια.

Σημειώνεται ότι με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν επεκτείνεται το δικαίωμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε ζευγάρια ανδρών, ή σε ζευγάρια εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης. Δεν γίνεται καμία αναφορά στο Γονέας 1/Γονέας 2 (παραμένει το πατέρας/μητέρα). Άνδρας και γυναίκα παραμένουν τα δύο φύλα και δεν ανοίγουν παραθυράκια για μελλοντικές αλλαγές στον αριθμό των φύλων.

Η στάση της κοινωνίας

Δεκτική στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών μοιάζει η πλειοψηφία της κοινωνίας, όπως αποτυπώνεται σε δημοσκοπήσεις, ωστόσο το θέμα της τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια δεν τυγχάνει μεγάλης υποδοχής.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega, το 62% δηλώνει ότι «συμφωνώ ή μάλλον συμφωνώ» με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ το 36% απαντά «διαφωνώ και μάλλον διαφωνώ». Στο ερώτημα για την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, το 69% των ερωτηθέντων εκφράζει τη διαφωνία του, με μόλις το 30% να δηλώνει σύμφωνο.

Δεν επεκτείνεται το δικαίωμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε ζευγάρια ανδρών

Σε αντίστοιχη δημοσκόπηση της MRB για το OPEN η κοινωνία εμφανίζεται διχασμένη αφού το 48,7% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι σίγουρα συμφωνούν ή μάλλον συμφωνούν με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ενώ το 48,2% δηλώνει ότι μάλλον διαφωνεί και σίγουρα διαφωνεί. Στο ερώτημα της υιοθεσίας παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, μόλις το 30,1% δηλώνει υπέρ, ενώ το 48,9% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι το δικαίωμα της υιοθεσίας παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια υπονομεύει τον θεσμό της παραδοσιακής οικογένειας, ενώ το 46,4% διαφωνεί ή μάλλον διαφωνεί.

Παρόμοια εικόνα για την άποψη της κοινωνίας σκιαγραφεί και δημοσκόπηση της GPO για το STAR, με το 49,1% των ερωτηθέντων να τάσσεται υπέρ του νομοσχεδίου της κυβέρνησης για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και το 48,3% να δηλώνει κατά. Σχεδόν 7 στους 10 πολίτες είναι αντίθετοι σε ό,τι αφορά την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, με ποσοστό της τάξεως του 69,7%.

Ηχηρό «όχι» από την Εκκλησία

Την αντίθεσή της στη νομοθέτηση γάμου μεταξύ ομοφύλων εξέφρασε ομόφωνα η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ στην ίδια γραμμή βρίσκεται και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Τα παιδιά με πατέρες 1 και 2 ή με μητέρες 1 και 2 θα είναι τα θύματα ενός αφύσικου μηχανισμού τεκνοθεσιών

«Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία καταδικάζει μελλοντικά παιδιά να μεγαλώσουν χωρίς πατέρα ή μητέρα σε ένα περιβάλλον σύγχυσης των γονεϊκών ρόλων. Η μονογονεϊκή οικογένεια είναι διαφορετική περίπτωση. Προκαλεί στέρηση του ενός γονέα, αλλά όχι σύγχυση των ρόλων των γονέων. Αντίθετα, η ομοφυλοφιλική συμβίωση προξενεί και τα δύο. Επιπλέον, τα παιδιά αυτά συχνά δεν θα έχουν δυνατότητα γνωριμίας με τον άλλο βιολογικό γονέα τους. Δεν θα έχουν επίσης το προσωπικό βίωμα της παρουσίας του άλλου φύλου (αντίθετου των «ομόφυλων γονέων» τους) μέσα σε μία ετερόφυλη σχέση. Τα παιδιά με πατέρες 1 και 2 ή με μητέρες 1 και 2 (ή και παραπάνω) θα είναι τα θύματα ενός αφύσικου μηχανισμού τεκνοθεσιών», αναφέρει στο ανακοινωθέν της η Ιερά Σύνοδος.

«Προφανώς η Πολιτεία νομοθετεί», σημειώνεται στην ανακοίνωση, αλλά «αυτή η παράμετρος ούτε στερεί την ελευθερία του λόγου από την Εκκλησία ούτε απαλλάσσει την Εκκλησία από το καθήκον ενημέρωσης του πιστού λαού ούτε μπορεί να της υποδείξει σε τι συνίσταται η αμαρτία. Η Εκκλησία δεν νομοθετεί και δεν φέρει ευθύνη για τους νόμους. Αν σιωπήσει, όμως, φέρει βαρύτατη ευθύνη και αυτοκαταργείται».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που παρέπεμψε στη δεσμευτική απόφαση της Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη, τον Ιούνιο του 2016, ότι «η Εκκλησία δεν αποδέχεται δια τα μέλη αυτής σύμφωνα συμβιώσεως του αυτού ή ετέρου φύλου και πάσαν άλλην μορφήν συμβιώσεως, διαφόρου του γάμου ὡς “τῆς ἐν Χριστῷ ἑνώσεως ἀνδρός καί γυναικός».

Ενδοκυβερνητικές αναταράξεις

Το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών έχει προκαλέσει αναταράξεις στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος, με τον υπουργό Επικρατείας, Μάκη Βορίδη, να εκφράζει ανοιχτά τις αντιρρήσεις του να επιλέγει τη στάση της αποχής στην ψηφοφορία στη Βουλή. Κάτι που, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν αναμένεται να του κοστίσει τη θέση του στο υπουργικό συμβούλιο.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, πάντως όταν ρωτήθηκε τι θα γίνει αν κάποιοι υφυπουργοί επιλέξουν την αποχή ή καταψηφίσουν το νομοσχέδιο, συνέστησε να μην προεξοφλούμε τη στάση βουλευτών, είτε είναι υφυπουργοί είτε όχι, και να περιμένουμε να δούμε τι θα κάνουν στην ψηφοφορία.

Την πρόθεσή της να καταψηφίσει το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια γνωστοποίησε η βουλευτής της ΝΔ, Φωτεινή Αραμπατζή. Παρόμοια στάση αναμένεται να κρατήσουν και οι Κώστας Καραγκούνης, Ευριπίδης Στυλιανίδης, Θάνος Πλεύρης, Άννα Καραμανλή, Ανδρέας Κατσανιώτης, Βασίλης Γιόγιακας, Μίλτος Χρυσομάλλης, Περικλής Μαντάς, Χαράλαμπος Αθανασίου, Κώστας Γκιουλέκας, Θόδωρος Καράογλου, Μάξιμος Χαρακόπουλος, Γιάννης Λαμπρόπουλος, Διονύσιος Ακτύπης, Θεόφιλος Λεονταρίδης, Ξενοφών Μπαραλιάκος, Στέφανος Γκίκας, Γιώργος Καρασμάνης, Μάριος Σαλμάς και Θανάσης Δαβάκης. Αρνητικοί θεωρούνται ακόμη ο Αντώνης Σαμαράς και ο Γιάννης Τραγάκης.

Από τους 158 βουλευτές της ΝΔ οι 94 δηλώνουν μέχρι στιγμής θετικοί στην ψήφιση του νομοσχεδίου, με το Μέγαρο Μαξίμου να θέτει τον στόχο των 120 «ναι».

Η πρόθεση πάντως του πρωθυπουργού να μην θέσει θέμα κομματικής πειθαρχίας στην ψήφιση του νομοσχεδίου, άνοιξε νέο μέτωπο στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας με τον Αντώνη Σαμαρά να εκφράζει τη διαφωνία του με τη θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη περί δυνατότητας αποχής των διαφωνούντων κυβερνητικών βουλευτών.

Για αυτή τη θέση του ο πρωθυπουργός δεν δέχθηκε μόνον εσωκομματικά πυρά, καθώς και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ τον κατηγόρησε για πολιτική δειλία.

Πώς αντιδρά η αντιπολίτευση στο νομοσχέδιο

Στον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως επικρατεί κλίμα απόλυτης ομοφωνίας για την υπερψήφιση του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, με κορυφαία στελέχη να εκφράζουν την αισιοδοξία τους πως δεν θα υπάρξει «παραστράτημα» από βουλευτή του κόμματος στην ψηφοφορία στη Βουλή.

«Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα σταθεί ποτέ απέναντι στην κοινωνική πρόοδο», είχε δηλώσει ο Στέφανος Κασσελάκης σε συνέντευξή του στο STAR λίγο μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, ενώ είχε αναφέρει πως θα επιβάλει κομματική πειθαρχία στην ψήφιση του νομοσχεδίου για το γάμο ομόφυλων ζευγαριών, παρά το γεγονός ότι το θεωρεί ατελές.

Για ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων έκανε λόγο σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ΕΡΤ ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, αναφερόμενος στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Έκανε ακόμη γνωστό ότι στην συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας δεν θα ζητήσει κομματική πειθαρχία μεν, αλλά θα παροτρύνει τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ «να συμπεριφερθούν ως νομοθέτες, όχι ως σχολιαστές ενός σημαντικού κοινωνικού θέματος. Δεν θα ψηφίσουμε κατά παραγγελία», είπε χαρακτηριστικά.

Επέκρινε πάντως την κυβέρνηση και προσωπικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη υποστηρίζοντας ότι δεν έπρεπε να βιαστεί να φέρει το θέμα, έπρεπε να ανοίξει τη συζήτηση μετά τις Ευρωεκλογές, καθώς υπάρχει αγωνία για την ενίσχυση της Ακροδεξιάς και έτσι δίνεται χώρος στα άκρα.

Για «κατάργηση της πατρότητας-μητρότητας» και «εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος με την παρένθετη μητρότητα» έκανε λόγο ο Δημήτρης Κουτσούμπας από το βήμα της Βουλής, αναφερόμενος στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία.

«Πάει πολύ να εμφανίζεστε ως υπερασπιστές των δικαιωμάτων, επειδή θα φέρετε νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Βέβαια, εδώ που τα λέμε, όταν μιλάμε για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, δεν μιλάμε για την αναγνώριση μιας μορφής συμβίωσης ή για κάποια ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των συμβιούντων, βασικά μιλάμε για την τεκνοθεσία, την από κοινού γονική μέριμνα, τα οποία δεν είναι δύο ξεχωριστές έννοιες», είπε αρχικά ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ.

«Γάμος ομόφυλων σημαίνει από χέρι κατάργηση της πατρότητας-μητρότητας. Οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον γονέα 1, 2, 3 και βάλε. Οδηγεί στην ακραία εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος με την παρένθετη μητρότητα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πολιτικός γάμος ομόφυλων ζευγαριών. Έτσι ήταν και έτσι είναι, όσο κι αν προσπαθούν ορισμένοι να το διαχωρίσουν για ευνόητους λόγους», συνέχισε ο Δημήτρης Κουτσούμπας.

«Ζούμε σε ανάποδο κόσμο. Έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα και διχασμό η Νέα Δημοκρατία», σχολίασε με αφορμή το νομοσχέδιο ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος και πρόσθεσε: «Η Ορθοδοξία θα μας φέρει στον σωστό και τον ίσιο δρόμο, μαζί με την Ελληνική Λύση».

Σε «παιχνίδι εσωκομματικών ισορροπιών στα όρια της ιλαροτραγωδίας» έχει μετατραπεί το ζήτημα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών σύμφωνα με όσα αναφέρουν πηγές της Νέας Αριστεράς, στηλιτεύοντας τη στάση της κυβέρνησης καθώς και των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

«Η κατάσταση στη ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν για γέλια εάν δεν αφορούσε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Η ισότητα, η δικαιοσύνη, τα δικαιώματα όλων των πολιτών είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να γίνεται αντικείμενο μικροπολιτικης και τακτικισμών», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση η οποία καταλήγει ως εξής: «Το λέμε ξεκάθαρα, χωρίς μισόλογα όπως θα όφειλαν όλες οι προοδευτικές δυνάμεις: Γάμος με πλήρη δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους. Θα παλέψουμε για αυτό με όλες μας τις δυνάμεις».

Ο πρόεδρος των Σπαρτιατών Βασίλης Στίγκας είπε ότι ο Μητσοτάκης εξαπάτησε τους πολίτες, καθώς το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν ήταν στις προεκλογικές δεσμεύσεις, ενώ ανέφερε ότι «δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη, που να δείχνει τις συνέπειες στην ψυχολογία των παιδιών», όταν μεγαλώνουν σε ζευγάρι ομοφυλοφίλων.

Ο πρόεδρος του κόμματος Νίκη, ξεκαθάρισε τη θέση του κόμματός του αναφορικά με το νομοσχέδιο που αφορά τον γάμο και την τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια. Μιλώντας στο Mega σημείωσε πως η Νίκη στέκεται απέναντι και θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο. Έκανε λόγο για προσβολή στην παράδοση.

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου μιλώντας στον ΑΝΤ1 ξεκαθάρισε πως τόσο η ίδια όσο και οι βουλευτές της Πλεύσης Ελευθερίας είναι «υπέρ του γάμου και της τεκνοθεσίας. Πιστεύουμε στην αρχή της ισότητας, όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι», είπε χαρακτηριστικά.

Τι ισχύει σε άλλες χώρες του κόσμου

Σήμερα 36 χώρες στον κόσμο έχουν θεσμοθετήσει την ισότητα στον γάμο. Οι 20 εξ αυτών βρίσκονται στην Ευρώπη, ενώ οι 15 είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η πρώτη χώρα που θεσμοθέτησε τον πολιτικό γάμο παγκοσμίως, ήταν η Ολλανδία το 2000. Ακολούθησαν το Βέλγιο, η Ισπανία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Δανία, η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Φινλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Ελβετία, η Ισλανδία, η Ανδόρρα, η Γερμανία, η Μάλτα, η Αυστρία, η Σλοβενία και η Εσθονία.

Σε ό,τι αφορά την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, αυτή επιτρέπεται σε 39 χώρες στον κόσμο, δηλαδή 3 παραπάνω χώρες από αυτές που αναγνωρίζουν τον γάμο. 23 από αυτές τις χώρες βρίσκονται στην Ευρώπη και 16 είναι μέλη της ΕΕ. Την πρωτιά και σε αυτό έχει η Ολλανδία, που επέτρεψε την υιοθεσία, το 2001.

Η υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια επιτρέπεται σε Αυστρία, Γερμανία, Μάλτα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Φινλανδία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Δανία, Πορτογαλία, Σουηδία, Ισπανία, Σλοβενία, Βέλγιο και Εσθονία.

Την ίδια στιγμή 64 χώρες έχουν νόμους που είτε άμεσα είτε έμμεσα απαγορεύουν τον γάμο μεταξύ ομόφυλων. Στις χώρες αυτές, η ομοφυλοφιλία έχει ποινικοποιηθεί και σχεδόν οι μισές από αυτές βρίσκονται στην Αφρική. Σε κάποιες από αυτές, η ομοφυλοφιλία τιμωρείται ακόμα και με θάνατο.