Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας διαθέτει ένα «μαγικό όπλο», σύμφωνα με τον ιδρυτή της ηγέτη Μάο Τσετούνγκ και τον σημερινό πρόεδρό της Σι Τζινπίνγκ. Ονομάζεται Τμήμα Εργασίας Ενιαίου Μετώπου – και προκαλεί τόσο μεγάλη ανησυχία στη Δύση, όσο και το αυξανόμενο στρατιωτικό οπλοστάσιο του Πεκίνου.

Ο Yang Tengbo, ένας εξέχων επιχειρηματίας που έχει συνδεθεί με τον πρίγκιπα Andrew της Βρετανίας, είναι ο τελευταίος υπερπόντιος Κινέζος πολίτης που ελέγχεται – και του επιβάλλονται κυρώσεις – για τους δεσμούς του με το UFWD.

Η ύπαρξη του τμήματος δεν είναι καθόλου μυστική. Πρόκειται για έναν δεκαετή και καλά θεμελιωμένο βραχίονα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ο οποίος έχει βρεθεί στο παρελθόν σε περιπέτειες. Ερευνητές από τις ΗΠΑ έως την Αυστραλία έχουν αναφερθεί στο UFWD σε πολλαπλές υποθέσεις κατασκοπείας, κατηγορώντας συχνά το Πεκίνο ότι το χρησιμοποιεί για ξένες παρεμβάσεις.

Το Πεκίνο έχει αρνηθεί όλους τους ισχυρισμούς περί κατασκοπείας, χαρακτηρίζοντάς τους γελοίους.

Τι είναι λοιπόν το UFWD και τι κάνει;

Έλεγχος του μήνυματος της Κίνας

Το Ενιαίο Μέτωπο – που αρχικά αναφερόταν σε μια ευρεία κομμουνιστική συμμαχία – χαιρετίστηκε κάποτε από τον Μάο ως το κλειδί για τον θρίαμβο του Κομμουνιστικού Κόμματος στον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο που διήρκεσε δεκαετίες.

Αφού ο πόλεμος έληξε το 1949 και το κόμμα άρχισε να κυβερνά την Κίνα, οι δραστηριότητες του Ενωμένου Μετώπου πέρασαν σε δεύτερη μοίρα έναντι άλλων προτεραιοτήτων. Αλλά την τελευταία δεκαετία υπό τον Σι, το Ενωμένο Μέτωπο γνώρισε ένα είδος αναγέννησης.

Η εκδοχή του Σι για το Ενιαίο Μέτωπο είναι σε γενικές γραμμές συνεπής με τις προηγούμενες ενσαρκώσεις: «να οικοδομήσουμε τον ευρύτερο δυνατό συνασπισμό με όλες τις κοινωνικές δυνάμεις που είναι σχετικές», σύμφωνα με την Mareike Ohlberg, ανώτερη συνεργάτιδα στο German Marshall Fund.

Εκ πρώτης όψεως, το UFWD δεν είναι σκιώδες – διαθέτει ακόμη και ιστότοπο και αναφέρει πολλές από τις δραστηριότητές του σε αυτόν. Αλλά η έκταση του έργου του – και η εμβέλειά του – είναι λιγότερο ξεκάθαρες.

Ενώ ένα μεγάλο μέρος της εργασίας αυτής είναι εγχώριο, δήλωσε η Dr Ohlberg, «ένας βασικός στόχος που έχει οριστεί για τη δουλειά του Ενωμένου Μετώπου είναι οι Κινέζοι του εξωτερικού».

Σήμερα, το UFWD επιδιώκει να επηρεάσει τις δημόσιες συζητήσεις για ευαίσθητα ζητήματα που κυμαίνονται από την Ταϊβάν -την οποία η Κίνα διεκδικεί ως έδαφός της- έως την καταπίεση των εθνοτικών μειονοτήτων στο Θιβέτ και τη Σιντζιάνγκ.

Προσπαθεί επίσης να διαμορφώνει αφηγήσεις για την Κίνα στα ξένα μέσα ενημέρωσης, να στοχοποιεί επικριτές της κινεζικής κυβέρνησης στο εξωτερικό και να συνδιαμορφώνει σημαίνοντες Κινέζους του εξωτερικού.

«Το έργο του Ενιαίου Μετώπου μπορεί να περιλαμβάνει κατασκοπεία, αλλά [είναι] ευρύτερο από την κατασκοπεία», λέει στο BBC η Audrye Wong, επίκουρη καθηγήτρια πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας.

«Πέρα από την πράξη της απόκτησης μυστικών πληροφοριών από μια ξένη κυβέρνηση, οι δραστηριότητες του Ενωμένου Μετώπου επικεντρώνονται στην ευρύτερη κινητοποίηση των Κινέζων του εξωτερικού», είπε, προσθέτοντας ότι η Κίνα είναι μοναδική στην κλίμακα και το εύρος τέτοιων δραστηριοτήτων επιρροής.

Η Κίνα είχε πάντα τη φιλοδοξία για μια τέτοια επιρροή, αλλά η άνοδός της τις τελευταίες δεκαετίες έδωσε στο Πεκίνο τη δυνατότητα να την ασκήσει.

Από τότε που ο Σι έγινε πρόεδρος το 2012, υπήρξε ιδιαίτερα δραστήριος στη διαμόρφωση του μηνύματος της Κίνας προς τον κόσμο, ενθαρρύνοντας μια συγκρουσιακή προσέγγιση της διπλωματίας του «πολεμιστή του λύκου» και προτρέποντας τη διασπορά της χώρας του να «πει καλά την ιστορία της Κίνας».

Το UFWD λειτουργεί μέσω διαφόρων υπερπόντιων οργανώσεων της κινεζικής κοινότητας, οι οποίες έχουν υπερασπιστεί σθεναρά το Κομμουνιστικό Κόμμα πέρα από τις ακτές της. Έχουν λογοκρίνει έργα τέχνης κατά του ΚΚΚ και έχουν διαμαρτυρηθεί για τις δραστηριότητες του Θιβετιανού πνευματικού ηγέτη Δαλάι Λάμα. Η UFWD έχει επίσης συνδεθεί με απειλές κατά μελών διωκόμενων μειονοτήτων στο εξωτερικό, όπως οι Θιβετιανοί και οι Ουιγούροι.

Ωστόσο, μεγάλο μέρος του έργου του UFWD επικαλύπτεται με άλλες υπηρεσίες του κόμματος, λειτουργώντας κάτω από αυτό που οι παρατηρητές έχουν περιγράψει ως «εύλογη άρνηση».

Αυτή η αδιαφάνεια είναι που προκαλεί τόση καχυποψία και ανησυχία για το UFWD.

Όταν ο Yang άσκησε έφεση κατά της απαγόρευσής του, οι δικαστές συμφώνησαν με την έκθεση του τότε υπουργού Εξωτερικών ότι ο Γιανγκ «αποτελούσε κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια» – αναφέροντας το γεγονός ότι υποβάθμισε τους δεσμούς του με το UFWD ως έναν από τους λόγους που τους οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα.

Ο Yang ωστόσο, υποστηρίζει ότι δεν έχει κάνει τίποτα παράνομο και ότι οι ισχυρισμοί περί κατασκοπείας είναι «εντελώς αναληθείς».

Περιπτώσεις όπως αυτή του Yang γίνονται όλο και πιο συχνές. Το 2022, η Βρετανίδα Κινέζα δικηγόρος Christine Lee κατηγορήθηκε από την MI5 ότι ενεργούσε μέσω του UFWD για να καλλιεργήσει σχέσεις με σημαίνοντα πρόσωπα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Την επόμενη χρονιά, ο Liang Litang, πολίτης των ΗΠΑ που διατηρούσε κινεζικό εστιατόριο στη Βοστώνη, κατηγορήθηκε ότι παρείχε πληροφορίες σχετικά με Κινέζους αντιφρονούντες στην περιοχή στις επαφές του στην UFWD.

Και τον Σεπτέμβριο, η Linda Sun, πρώην βοηθός στο γραφείο του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε τη θέση της για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της κινεζικής κυβέρνησης – λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα οφέλη, συμπεριλαμβανομένων ταξιδιών. Σύμφωνα με αναφορές των κινεζικών κρατικών μέσων ενημέρωσης, είχε συναντηθεί με κορυφαίο αξιωματούχο του UFWD το 2017, ο οποίος της είπε να «γίνει πρέσβειρα της σινοαμερικανικής φιλίας».

Δεν είναι ασυνήθιστο για τους επιφανείς και επιτυχημένους Κινέζους να συνδέονται με το κόμμα, την έγκριση του οποίου συχνά χρειάζονται, ιδίως στον επιχειρηματικό κόσμο.

Αλλά πού είναι το όριο μεταξύ της άσκησης επιρροής και της κατασκοπείας;

«Τα όρια μεταξύ επιρροής και κατασκοπείας είναι θολά» όταν πρόκειται για τις επιχειρήσεις του Πεκίνου, δήλωσε ο Ho-fung Hung, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

Αυτή η ασάφεια έχει ενταθεί μετά την ψήφιση από την Κίνα ενός νόμου το 2017, ο οποίος υποχρεώνει τους Κινέζους υπηκόους και τις εταιρείες να συνεργάζονται με τις έρευνες των μυστικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής πληροφοριών με την κινεζική κυβέρνηση – μια κίνηση που, σύμφωνα με τον Dr. Hung, «μετατρέπει ουσιαστικά όλους σε πιθανούς κατασκόπους».

Το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας έχει κυκλοφορήσει δραματικά προπαγανδιστικά βίντεο που προειδοποιούν το κοινό ότι οι ξένοι κατάσκοποι βρίσκονται παντού και «είναι πονηροί και ύπουλοι».

Ορισμένοι φοιτητές που στάλθηκαν σε ειδικά ταξίδια στο εξωτερικό ενημερώθηκαν από τα πανεπιστήμιά τους να περιορίσουν τις επαφές τους με ξένους και τους ζητήθηκε να υποβάλουν έκθεση για τις δραστηριότητές τους κατά την επιστροφή τους.

Και όμως, ο Σι επιθυμεί διακαώς να προωθήσει την Κίνα στον κόσμο. Έτσι ανέθεσε σε έναν έμπιστο βραχίονα του κόμματος να προβάλει τη δύναμή του στο εξωτερικό.

Και αυτό εξελίσσεται σε πρόκληση για τις δυτικές δυνάμεις – πώς μπορούν να εξισορροπήσουν την επιχειρηματική δραστηριότητα με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου παράλληλα με σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια;

Πάλη με το μακρύ χέρι του Πεκίνου

Οι γνήσιοι φόβοι σχετικά με την επιρροή της Κίνας στο εξωτερικό ενισχύουν τα πιο γερακίστικα αισθήματα στη Δύση, αφήνοντας συχνά τις κυβερνήσεις σε δίλημμα.

Ορισμένοι, όπως η Αυστραλία, προσπάθησαν να προστατευθούν με νέους νόμους περί ξένης ανάμειξης που ποινικοποιούν τα άτομα που θεωρείται ότι παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις. Το 2020, οι ΗΠΑ επέβαλαν περιορισμούς στη χορήγηση βίζας σε άτομα που θεωρούνται ενεργά σε δραστηριότητες του UFWD.

Ένα ενοχλημένο Πεκίνο έχει προειδοποιήσει ότι οι νόμοι αυτοί – και οι διώξεις που έχουν προκαλέσει – εμποδίζουν τις διμερείς σχέσεις.

«Οι λεγόμενοι ισχυρισμοί περί κινεζικής κατασκοπείας είναι εντελώς παράλογοι», δήλωσε την Τρίτη (17/12) εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον Yang. «Η ανάπτυξη των σχέσεων Κίνας-Ηνωμένου Βασιλείου εξυπηρετεί τα κοινά συμφέροντα και των δύο χωρών».

Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι το μακρύ χέρι του Ενιαίου Μετώπου της Κίνας είναι πράγματι ανησυχητικό.

«Οι δυτικές κυβερνήσεις πρέπει τώρα να είναι λιγότερο αφελείς σχετικά με το έργο του Ενωμένου Μετώπου της Κίνας και να το εκλάβουν ως σοβαρή απειλή όχι μόνο για την εθνική ασφάλεια αλλά και για την ασφάλεια και την ελευθερία πολλών Κινέζων πολιτών», λέει ο Dr. Hung.

Αλλά, προσθέτει, «οι κυβερνήσεις πρέπει επίσης να είναι σε επαγρύπνηση απέναντι στον αντι-κινεζικό ρατσισμό και να εργαστούν σκληρά για να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και συνεργασία με τις εθνοτικές κινεζικές κοινότητες για την από κοινού αντιμετώπιση της απειλής».

Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Di Sanh Duong, ένας ηγέτης της κινεζικής κοινότητας στην Αυστραλία, γεννημένος στο Βιετνάμ, καταδικάστηκε για σχεδιασμό ξένης παρέμβασης επειδή προσπάθησε να καλοπιάσει έναν Αυστραλό υπουργό. Οι εισαγγελείς υποστήριξαν ότι ήταν «ιδανικός στόχος» για το UFWD επειδή είχε θέσει υποψηφιότητα για το αξίωμα τη δεκαετία του 1990 και καυχιόταν για τους δεσμούς του με Κινέζους αξιωματούχους.

Η δίκη του Duong είχε επικεντρωθεί γύρω από το τι εννοούσε όταν είπε ότι η συμμετοχή του υπουργού σε μια φιλανθρωπική εκδήλωση θα ήταν επωφελής για «εμάς τους Κινέζους» – εννοούσε την κινεζική κοινότητα στην Αυστραλία ή την ηπειρωτική Κίνα;

Σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής πλέουν γύρω από την Ταϊβάν

Τελικά, η καταδίκη του Duong – και η ποινή φυλάκισης – δημιούργησε σοβαρές ανησυχίες ότι οι τόσο ευρείς νόμοι κατά της κατασκοπείας και οι διώξεις μπορούν εύκολα να γίνουν όπλα για τη στοχοποίηση Κινέζων.

«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν είναι όλοι όσοι είναι Κινέζοι στην εθνικότητα υποστηρικτές του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Και δεν οδηγούνται όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτές τις οργανώσεις της διασποράς από ένθερμη πίστη στην Κίνα», λέει ο Dr Wong.

«Οι υπερβολικά επιθετικές πολιτικές που βασίζονται στη φυλετική καταγραφή θα νομιμοποιήσουν μόνο την προπαγάνδα της κινεζικής κυβέρνησης ότι οι Κινέζοι εθνοτικής καταγωγής δεν είναι ευπρόσδεκτοι και θα καταλήξουν να σπρώξουν τις κοινότητες της διασποράς ακόμη περισσότερο στην αγκαλιά του Πεκίνου».

Tags