Ένα μικρό νησί των Δωδεκανήσων κρύβει στα 61,487 τ.χλμ. της έκτασής του τόση ανθρωπιά, αλληλεγγύη και σεβασμό στο περιβάλλον, που δεν χωρά να στριμωχτεί μέσα σε λέξεις.

Η Τήλος, πρόσφατα έγινε πάλι θέμα στις ειδήσεις, με αφορμή τη διάσωση ενός προσφυγόπουλου μόλις 50 ημερών. Και δεν ήταν η πρώτη φορά. Ούτε η μοναδική, που αυτό το νησί των Δωδεκανήσων έδειχνε τον δρόμο για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια κοινωνία, προσανατολισμένη στον άνθρωπο.

Το Pride.gr μίλησε με την Δήμαρχο του νησιού, Μαρία Καμμά-Αλιφέρη την Τετάρτη (22/08), λίγο αφότου η ίδια είχε τελέσει τον πολιτικό γάμο ενός ομόφυλου ζευγαριού.

Κι αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που δύο άνθρωποι του ίδιου φίλου παντρεύονταν στην Τήλο. Το καλοκαίρι του 2008-πολύ πριν ψηφιστεί ο νόμος για τον πολιτικό γάμο ομοφύλων– σ’ αυτό το μικρό νησί έγινε ο πρώτος πολιτικός γάμος ομόφυλου ζευγαριού, καθιστώντας την Τήλο σύμβολο της κατοχύρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Κι όταν το 2015 ξέσπασε η προσφυγική κρίση, οι Τηλιακοί έδειξαν παροιμιώδη αλληλεγγύη προς τους ανθρώπους που κινδύνευαν να πνιγούν λίγα μέτρα μακριά από τις ακτές του νησιού τους. Τους διέσωσαν, τους περιέθαλψαν, τους φρόντισαν, τους φιλοξένησαν.

Φτάνοντας στο σήμερα, η Τήλος είναι νησί-πρότυπο και στο θέμα της ενέργειας, καθώς τροφοδοτείται σχεδόν αποκλειστικά με ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, ενώ είναι και το πρώτο zero waste νησί παγκοσμίως.

Άρα δικαιωματικά μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα φάρος ανθρωπιάς, αλληλεγγύης, καινοτομίας και πρωτοπορίας, με το βλέμμα στραμμένο στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, ένας τόπος φιλόξενος, όχι μόνον για όσους βρίσκονται εκεί ως πρόσφυγες, αλλά και για όσους το επισκέπτονται για εναλλακτικές διακοπές.

Διαβασε ακομα

Αυτός είναι ο Ιωνάς: Το 50 ημερών προσφυγόπουλο που ήταν παγιδευμένο επί 3 ημέρες σε βουνό της Τήλου

Η συγκλονιστική ιστορία διάσωσης του Ιωνά

Η ζωή έδειξε πολύ νωρίς το πολύ σκληρό της πρόσωπο σ’ αυτό το μωρό, τον Ιωνά όπως «ονομάστηκε», που γεννήθηκε ενώ οι γονείς του έκαναν το μακρύ και άγριο ταξίδι από το Αφγανιστάν προς την ελπίδα.

Η πολυμελής οικογένεια, που εκτός από το βρέφος έχει ακόμη ένα μικρό παιδί– έφτασε στα τουρκικά παράλια κι από εκεί επιβιβάστηκε σε βάρκα με προορισμό την Ελλάδα. Καθώς πλησίαζαν στις ακτές οι διακινητές, δεν δίστασαν να πετάξουν στη θάλασσα τη γυναίκα, που κρατούσε το μωρό στην αγκαλιά της.

Αυτό τουλάχιστον περιέγραψε η ίδια, η θεία του μωρού που εργαζόταν ως ρεπόρτερ στην πατρίδα της, στην Δήμαρχο της Τήλου, Μαρία Καμμά-Αλιφέρη, η οποία μίλησε στο Pride.gr γι’ αυτή την δύσκολη ημέρα, κατά την οποία η δημοτική Αρχή, το Λιμενικό, η Αστυνομία, ακόμη ο Στρατός, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν δύο δύσκολα περιστατικά με πρόσφυγες.

Στη νότια πλευρά του νησιού είχε εγκλωβιστεί στο βουνό μία έγκυος επτά μηνών, για τη διάσωση της οποίας επιστρατεύτηκε ελικόπτερο, που την μετέφερε στο νοσοκομείο της Ρόδου.

Την ίδια ώρα, στα βόρεια του νησιού είχε εγκλωβιστεί το βρέφος με άλλα έξι μέλη της οικογένειάς του. Χρειάστηκαν τρεις μέρες πριν οι εθελοντές, το Λιμενικό και η Αστυνομία καταφέρουν να τους εντοπίσουν και να τους μεταφέρουν σε ασφαλές μέρος.

Κι ήταν μια διάσωση εξαιρετικά δύσκολη, καθώς τα μελτέμια που φυσούσαν την περιοχή, έκαναν αδύνατη την προσέγγιση του σημείου από το σκάφος του Λιμενικού.

Οι εθελοντές, συνεχίζει την αφήγησή της η Δήμαρχος της Τήλου, γνωρίζοντας πολύ καλά την περιοχή από την εμπειρία τους, καθώς δεν ήταν η πρώτη φορά που έσπευδαν να βοηθήσουν ανθρώπους που κινδύνευαν, προνόησαν και πήραν μαζί μία μικρή φουσκωτή βάρκα.

Με αυτήν κατάφεραν να προσεγγίσουν την οικογένεια. Ένας εθελοντής, με πολλές διασώσεις ανθρώπων στην πλάτη του, πήρε αγκαλιά το μωρό, μπήκε στη βάρκα και στη συνέχεια ανέλαβαν δράση ένας άλλος εθελοντής κι ένας αστυνομικός, οι οποίοι κολυμπώντας, έσπρωχναν τη βάρκα και την οδήγησαν προς το σκάφος του Λιμενικού.

Το μωρό ήταν μελανιασμένο, βρεγμένο. Τότε ήταν που ο πατέρας του, είπε με τα λίγα αγγλικά που μιλούσε, πως αναγκάστηκαν -όταν τελείωσαν οι έτσι κι αλλιώς λιγοστές προμήθειες που είχαν μαζί τους- να το ταΐσουν με γάλα που είχε φτιαχτεί με θαλασσινό νερό για να το κρατήσουν ζωντανό.

Ο Ιωνάς λοιπόν σώθηκε χάρη στην ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη και την αγάπη των Τηλιακών προς τον συνάνθρωπο, που έγιναν μια γροθιά για να βοηθήσουν ανθρώπους που βρίσκονταν σε κίνδυνο.

Λίγες μέρες αργότερα, η Δήμαρχος του νησιού έκανε μία τρυφερή και συγκινητική ανάρτηση στα social media της, με μια ευχή προς τον μικρό Ιωνά: «Να είσαι καλότυχος μικρέ μας και η ζωή από εδώ και πέρα να μην είναι τόσο σκληρή και άδικη μαζί σου…»

2.000 πρόσφυγες έχουν φτάσει στην Τήλο μέσα σε πέντε μήνες

Όμως ο Ιωνάς είναι μόνο μία από τις πολλές διασώσεις για τις οποίες μπορεί να είναι περήφανη η Τήλος.

Η Δήμαρχος διηγείται και την ιστορία της Πισάν, ενός κοριτσιού μόλις έξι μηνών, που βρέθηκε κι εκείνη εγκλωβισμένη στα βράχια σε απόκρημνο σημείο της Τήλου, μαζί με τους γονείς της.

Οι ισχυροί άνεμοι δεν πτόησαν τους εθελοντές και το λιμενικό, που προσέγγισαν το σημείο με βάρκα, μέσα στην οποία ο πατέρας της πέταξε την μικρή Πισάν, σε μια απεγνωσμένη κίνηση να σωθεί έστω το παιδί του.

Η διάσωση αυτή μάλιστα ενέπνευσε και μια πολύ ταλαντούχα σκιτσογράφο από την Συρία, η οποία αποτύπωσε αυτήν ακριβώς τη στιγμή που ο πατέρας πετάει το μωρό του μέσα στη βάρκα για να το σώσει, ένα σκίτσο που κοιτά η Μαρία Καμμά-Αλιφέρει τη στιγμή που διηγείται την ιστορία στο Pride.gr.

Όπως λέει, δεν είναι δύο ή τρεις, αλλά εκατοντάδες οι περιπτώσεις από τότε που ξέσπασε η λαίλαπα του προσφυγικού και μεταφέρει μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι εξαναγκάζονται να μπουν στις βάρκες από τους διακινητές στην απέναντι πλευρά του πελάγους, που δεν διστάζουν να τους χτυπήσουν με όπλα και με γκλομπ, όταν βλέπουν δισταγμό ή φόβο στα μάτια τους.

Μόνον από τον Απρίλιο φέτος μέχρι τώρα, τέλη Αυγούστου, η Τήλος έχει φροντίσει περισσότερους από 2.000 ανθρώπους, κι ας μην έχει τα απαραίτητα μέσα.

Από το 2015, όταν και ξέσπασε η προσφυγική κρίση, πέρασαν περισσότεροι από 10.500 άνθρωποι από το νησί, που έχει μάθει να «βάζει πλάτη».

«Εμείς κάνουμε το ελάχιστο που οφείλουμε απέναντι στην ανθρώπινή μας ύπαρξη, να δίνουμε ένα χέρι βοηθείας, μια παρηγοριά, μια αγκαλιά, ένα πιάτο φαγητό, ένα ρούχο στεγνό, ένα νερό σε αυτούς τους ταλαίπωρους ανθρώπους», λέει, υπογραμμίζοντας πως το νησί, από τότε που σταμάτησε να λειτουργεί το κέντρο φιλοξενίας, δεν έχει πια τις απαραίτητες υποδομές.

Οι εθελοντές μαζί με τους πέντε λιμενικούς και τους τρεις αστυνομικούς που υπηρετούν στο νησί, και με τους δύο αγροτικούς γιατρούς, δίνουν αγώνα για να βγάλουν ασφαλείς και ζωντανούς τους ανθρώπους στη στεριά και στη συνέχεια να τους περιθάλψουν και να τους φροντίσουν.

Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στους ένστολους, σημειώνοντας πως ακούγονται μόνο αρνητικά πράγματα για εκείνους, «αλλά δεν είναι όλοι έτσι». «Άλλοι είναι αυτοί που πρέπει να χτυπήσουμε, άλλοι είναι που πρέπει να βάλουν πλάτη, άλλοι είναι αυτοί που πρέπει να αλλάξουν την πολιτική τους και μέσα σε αυτούς είναι και η Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί δεν είναι πολιτική αυτή που κρατάμε στο προσφυγικό», λέει.

Και συνεχίζει: «Παίζουν πινγκ πινγκ, σκάκι πάνω στις πλάτες των ανθρώπων, σε ολόκληρα έθνη, σε λαούς και μετά, προσπαθώντας να σώσουν τη ζωή τους βρισκόμαστε εμείς σε κατάσταση δύσκολη, και πρέπει να τους σώσουμε, να τους περιθάλψουμε και την ίδια ώρα έχουμε και κάποιους “Ελληνάρες” να λένε πετάξτε τους στη θάλασσα».

Γιατί οι Τηλιακοί είναι τόσο άνθρωποι

Οι Τηλιακοί όμως δεν πετούν ανθρώπους στη θάλασσα, αντίθετα τούς απλώνουν το χέρι και τους παρέχουν βοήθεια. Πού οφείλεται όμως αυτό το έντονο αίσθημα αλληλεγγύης που τους χαρακτηρίζει;

Η Δήμαρχος, γέννημα-θρέμμα του νησιού, δίνει μια δική της εξήγηση, βασισμένη στην οικογενειακή της ιστορία. Όπως λέει, γεννήθηκε το ‘70 στην Τήλο, έναν χρόνο αφότου οι γονείς της έχασαν ένα μωρό μόλις 18 ημερών, αφού στο νησί δεν υπήρχε γιατρός, ούτε περνούσε πλοίο για να το πάνε στη Ρόδο.

«Έχω δει από μικρό παιδάκι, να πεθαίνουν οι άνθρωποι δίπλα μου, αβοήθητοι, γιατί το νησί δεν είχε γιατρό. Γιατί τότε, ήμασταν με αγροτικούς γιατρούς, δεν υπήρχε πλοίο να τους μεταφέρει, δεν υπήρχαν ελικόπτερα, δεν υπήρχε καν ελικοδρόμιο το νησί, αρρωσταίναμε ως παιδιά και δεν είχαμε ασπιρίνη, δεν υπήρχε φαρμακείο. Όλοι εμείς οι 250 άνθρωποι που μεγαλώσαμε με τόσο αντίξοες συνθήκες και ζήσαμε τόσο δύσκολες καταστάσεις, όλοι έχουμε καταλάβει ότι σημασία έχει ο άνθρωπος και ότι έχουμε μόνον ο ένας τον άλλον».

Ελλείψεις και ανάγκες

Σήμερα η Τήλος, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή, αριθμεί 800 κατοίκους. Όμως τον χειμώνα στο νησί μένουν 500-600 άνθρωποι, καθώς και οι επιχειρήσεις κλείνουν και κάποιοι πάνε στη Ρόδο.

Ζωή δίνουν τα πάνω από 80 παιδιά που πηγαίνουν σχολείο στην Τήλο, όπου λειτουργούν όλες οι βαθμίδες εκπαίδευσης από βρεφονηπιακό σταθμό μέχρι και Λύκειο.

Τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια είναι πιο συχνά, σχεδόν καθημερινά, λέει η Δήμαρχος, ενώ το πλοίο προς Πειραιά περνάει δύο φορές την εβδομάδα, με την διαβεβαίωση από το αρμόδιο υπουργείο ότι τα δρομολόγιά του από του χρόνου θα αυξηθούν σε τρία.

«Το κράτος πια δεν είναι τόσο ανάλγητο απέναντι στα απομακρυσμένα νησιά», λέει και προσθέτει ότι πλέον το νησί έχει φαρμακείο, ακόμη και φούρνο.

Έχει αλλάξει πολύ το νησί, υπάρχει μέριμνα, λέει, αλλά και πάλι ελλείψεις υπάρχουν. Τα ιατρεία, που είναι εξοπλισμένα με τα βασικά για την αντιμετώπιση ενός περιστατικού, τα έφτιαξαν οι ίδιοι οι Τηλιακοί με δωρεές και προσωπική εργασία, πλέον υπάρχουν και νοσηλευτές, ωστόσο δεν υπάρχουν γιατροί, πράγμα αδιανόητο.

«Έχουμε δύο αγροτικούς γιατρούς, δεν έχουμε γιατρό ειδικότητας, σε ένα νησί κατάμεστο από τουρισμό ήδη από τον Ιούνιο, όπου μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, ζούμε εμείς και οι γονείς και συγγενείς μας, μεγάλης ηλικίας με χρόνιες παθήσεις, που χρειάζονται φροντίδα», λέει κάνοντας λόγο για έγκλημα.

Παράδειγμα προς μίμηση

Η Τήλος δεν είναι μόνο νησί της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Είναι και νησί της καινοτομίας και της πρωτοπορίας, με τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί να το καθιστούν πλέον ενεργειακά αυτόνομο, αλλά και zero waste νησί, το πρώτο παγκοσμίως.

Η Τήλος αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για το πώς πρέπει και μπορεί να λειτουργεί μια κοινωνία.

Οι Τηλιακοί ξέρουν να φροντίζουν ο ένας τον άλλον, να συντρέχουν όλους όσοι έχουν ανάγκη και βρίσκονται στο νησί τους, να αγκαλιάζουν όσους επισκέπτονται στον τόπο τους για λίγες ημέρες ηρεμίας, αλλά ξέρουν πολύ καλά και να σέβονται τον τόπο που ζουν, φροντίζοντας το περιβάλλον, αλλά και τους πόρους του νησιού τους, γνωρίζοντας καλά πως δεν είναι ανεξάντλητοι.