Reposted from @queerartsfestivalgr Lot 39: Menelas Siafakas
Μεγέθυνση κειμένου
Δύσκολο πράγμα να μην χωράς πουθενά. Ο Ζακ, η Zackie Oh, ο ακτιβιστής, ο υπέρμαχος των δικαιωμάτων, ο υπερασπιστής των queer και των οροθετικών, ο δολοφονημένος Ζαχαρίας Κωστόπουλος το γνώριζε καλά
Μία ημέρα σαν τη σημερινή, έξι χρόνια πριν, στις 21 Σεπτεμβρίου του 2018, ένας νέος άνθρωπος χάνει τη ζωή του μέσα σε ένα ασθενοφόρο. Λίγα λεπτά πριν, ο 33χρονος Ζακ Κωστόπουλος έχει δεχτεί κλοτσιές, χτυπήματα και μία απαράμιλλης φρικαλεότητας επίθεση από έναν καταστηματάρχη κοσμηματοπωλείου, έναν μεσίτη που αισθάνθηκε πως έπρεπε να «κάνει το καθήκον» του και μία χούφτα αστυνομικούς που επενέβησαν για να αποτρέψουν τα χειρότερα (;;;), παρουσία δεκάδων θεατών.
Στο κέντρο της Αθήνας. Λίγα μέτρα μακριά από την Ομόνοια. Μέρα μεσημέρι. Ένα λιντσάρισμα σε κοινή θέα. Η απαξία της ανθρώπινης ζωής για άλλη μία φορά έρχεται στο προσκήνιο. Ή μήπως δεν έχουν όλες οι ανθρώπινες ζωές την ίδια αξία;
Από την πρώτη στιγμή, η είδηση της δολοφονίας του Ζακ έγινε γνωστή εμπλουτισμένη με ψευδή ή ανακριβή στοιχεία, έτσι για να κάνει περισσότερο «μπούγιο» – και με απώτερο σκοπό να αμαυρώσει την εικόνα του θύματος.
Μπήκε να ληστέψει
Η υπόθεση παρουσιάστηκε από πολλούς ως άλλη μία απόπειρα ληστείας στο κέντρο της Αθήνας. Ο Ζακ Κωστόπουλος χαρακτηρίστηκε κλέφτης που προσπάθησε να διαρρήξει το κοσμηματοπωλείο και τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια της απόπειρας – μία αφήγηση που κυκλοφόρησε αγόγγυστα παντού, χωρίς καν να έχει γίνει έρευνα ή να υπάρχει σαφής εικόνα του τι ακριβώς συνέβη.
Εξάλλου, ένα τέτοιου είδους «έγκλημα» θα μπορούσε να δικαιολογήσει το λιντσάρισμα ενός ανθρώπου. Τι, όχι; Η κοινωνία συχνά είναι αμείλικτη, ενώ η ατάκα «Τα ‘θελε και τα ‘παθε» ηχεί καθημερινά στα αφτιά πολλών τρομοκρατημένων κατοίκων της Αθήνας.
Το «πρεζάκι»
Η σύνδεση με τα ναρκωτικά ήταν το επόμενο βήμα. Η βαρύτητα μίας δολοφονίας πάντα αμβλύνεται όταν το θύμα κάνει χρήση ουσιών – και αυτό γιατί μπορεί να γίνει απρόβλεπτο και άκρως επικίνδυνο. Ο τοξικοεξαρτημένος, εξάλλου, δεν έχει συναίσθηση των πράξεών του.
Ο ισχυρισμός αυτός προωθήθηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη τα πραγματικά γεγονότα, όπως ότι ο Ζακ ήταν ένα άτομο ευάλωτο, που δεν είχε κάνει χρήση ουσιών – όπως έδειξαν εκ των υστέρων οι εξετάσεις – που παραπατούσε, που όχι μόνο δεν αποτελούσε καμία απειλή εκείνη τη στιγμή, αλλά στην πραγματικότητα ζητούσε βοήθεια, σύμφωνα με μάρτυρες.
Ωστόσο, το κακό είχε γίνει! Η κοινή γνώμη είχε ήδη διαμορφώσει άποψη: Δεν ήταν δολοφονία, αλλά νόμιμη αυτοάμυνα.
Μα ποιος είναι πια αυτός ο Ζακ;
Παραβλέποντας το γεγονός ότι ο Ζακ ήταν ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, των οροθετικών και των εκδιδόμενων, ένας άνθρωπος φωτεινός, ένας αληθινός καλλιτέχνης, ένας μαχητής για την υπεράσπιση των αδυνάτων, το αφήγημα εστίασε στους «δαίμονές» του. Σε στιγμές της ζωής του που, όχι μόνο δεν αφορούσαν κανέναν, αλλά δεν είχαν και καμία σχέση με τη στυγνή δολοφονία του.
Σκληρές λέξεις, βαρύγδουποι τίτλοι και ντροπιαστικοί χαρακτηρισμοί πλημμύρισαν εφημερίδες, οθόνες και στόματα: «Το πρεζάκι», «ο τοξικομανής», «το ρεμάλι», «η αδερφή». Με πόση ευκολία βγάζει κάποιος συμπεράσματα χωρίς να γνωρίζει τα γεγονότα και πόσο mainstream έχει γίνει πια ο κανιβαλισμός!
Ο Ζακ είχε μία λαμπερή προσωπικότητα, είχε ιδανικά, είχε όνειρα. Ο Ζακ αγωνιζόταν για την ευτυχία του άλλου. Σεβόταν τη ζωή. Ο Ζακ είχε αυταπάρνηση. Ο Ζακ ήταν ευαίσθητος και καταδίκαζε τη βία. Πρέσβευε πως όταν κάποιος πέφτει «οφείλεις να τον βοηθήσεις να σηκωθεί».
Μπορούν άραγε όλοι να διακρίνουν την ειρωνεία;
Ένα βίντεο χωρίς ηθική ευαισθησία
Σκηνές που αναπαράχθηκαν χωρίς καμία ντροπή, συνοδευόμενες από ανεπίτρεπτα σχόλια: Την ώρα που όλοι παρακολουθούν live μία δολοφονία, σχολιαστές επικεντρώνονται στις κινήσεις του Ζακ, λίγα λεπτά πριν φύγει από τη ζωή.
Βλέπουν στα χέρια του να γυαλίζει κάτι σαν λάμα από ένα μαχαίρι στο οποίο δεν βρέθηκαν ποτέ τα αποτυπώματά του. Χαρακτηρίζουν την απεγνωσμένη του προσπάθεια να ξεφύγει από τους δολοφόνους του ως «απειλητική συμπεριφορά».
Αφήνουν να «περάσει στα ψιλά» η βιαιότητα των χτυπημάτων του κοσμηματοπώλη και του μεσίτη και η υπερπροσπάθεια των αστυνομικών να κρατήσουν στο έδαφος έναν ημιθανή άνθρωπο. Ξεφεύγει ακόμα από την παρατηρητικότητά τους η αποχαύνωση των παρευρισκομένων που φαίνονται, στην πλειοψηφία τους, σαν να παρακολουθούν ένα «δρώμενο» αρχαίου δράματος.
Το αφήγημα κατέρρευσε
Η οπτικοποίηση της βαρβαρότητας, βέβαια, έφερε και την αλήθεια στο φως, ενώ με την πάροδο του χρόνου, και καθώς όλο και περισσότερα στοιχεία εμφανίζονταν που δικαίωναν τον Ζακ, πολλοί αναθεώρησαν τη στάση τους. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες, αφιερώματα, συναυλίες. Ο κόσμος συσπειρώθηκε ενάντια στη βία και την κοινωνική αδικία.
Το αφήγημα του ανθρώπου που παρουσιάστηκε εκείνη την ημέρα στα κανάλια – σαν άλλος μεροκαματιάρης βιοπαλαιστής – να υπερασπίζεται την περιουσία του, όπως κι αυτό του γνωστού που «έτρεξε να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του» κατέρρευσε.
Οι δύο άνδρες κρίθηκαν ομόφωνα ένοχοι για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου και από το Μικτό Εφετείο Κακουργημάτων τον Ιούλιο.
H Zackie ζει
Όσο κι αν κάποιοι θέλουν να λένε τις δικές τους ιστορίες, ξεθάβοντας όλες τις σκοτεινές πτυχές της ζωής ενός ανθρώπου στην προσπάθεια να αμαυρώσουν το έργο και την προσωπικότητά του, ο Ζακ κατάφερε να αποδείξει πως τα ψέματα, η βία, η απανθρωπιά και ο ξεπεσμός δεν έχουν καμία δουλειά ανάμεσα στους φωτεινούς ανθρώπους.
Και ο Ζακ ήταν φως, ήταν αγάπη, ήταν αισιοδοξία.
Όπως είχε πει και η Ελένη Κωστοπούλου, μητέρα του Ζακ, όταν έπεσε η αυλαία της δίκης στο Εφετείο:
«Θέλω να διαγράψω τα πρόσωπα τα γεμάτα μίσος και απέχθεια, τα γεμάτα αγριάδα και έπαρση. Θέλω να σβήσω από τα αφτιά μου τις συκοφαντίες, τα ψέματα, τα ανήθικα επιχειρήματα των δικηγόρων τους, τον τρόπο που χειραγωγούσαν την έδρα. […] Στα αφτιά μου ηχούν τα συνθήματα υπέρ του Ζακ, η αγκαλιά μου γέμισε με ζεστές καρδιές και τα μάτια μου με πρόσωπα αγάπης και αποδοχής. Όταν βγήκα στον καθαρό αέρα είμαι σίγουρη ότι είδα γκλίτερ να πέφτει από τον ουρανό και χαμογέλασα.
Ναι, η Zackie ζει. Και θα ζει για πάντα γιατί γράφτηκε στην Ιστορία».
