Μετά τον σάλο που έχει προκαλέσει, τις τελευταίες ώρες, η δημοσιοποίηση των ερωτήσεων και των σχολίων του εισαγγελέα προς την πρώτη καταγγέλλουσα στη δίκη του Πέτρου Φιλιππίδη, που διεξάγεται σε δεύτερο βαθμό στο Μικτό Ορκωτό Εφετείο, θεωρείται αναγκαίο (δυστυχώς) να μιλήσουμε – ξανά – για το victim blaming και τις καταστροφικές συνέπειές του. Τόσο για τις ίδιες τις επιζώσες κακοποιητικών συμπεριφορών και – φυσικά – σεξουαλικής βίας όσο και ευρύτερα για την κοινωνία.

Την Πέμπτη (05/12), κατά τη διάρκεια της κατάθεσης της πρώτης εκ των δύο ηθοποιών που κατήγγειλαν για απόπειρα βιασμού τον 61χρονο – ο οποίος έχει πρωτόδικα καταδικασθεί σε κάθειρξη οκτώ ετών για δύο απόπειρες βιασμού κατά των συναδέλφων του – ο εισαγγελέας της έδρας ζήτησε από τη μάρτυρα να περιγράψει ξανά και με λεπτομέρειες την επίθεση που καταγγέλλει ότι υπέστη στο καμαρίνι του ηθοποιού, στο θέατρο Μουσούρη, ζητώντας της να καθίσει δίπλα στον κατηγορούμενο και να αναπαραστήσει τη σκηνή (!!!)

Δεδομένου ότι η Δικαιοσύνη υποτίθεται ότι είναι εκεί για να προστατεύει τα θύματα, υπήρξε άμεση αντίδραση από την Υποστήριξη της Κατηγορίας, η οποία ζήτησε να προστατευθεί η μάρτυρας από συμπεριφορές «επαναθυματοποίησης», τονίζοντας πως δεν μπορεί να καλείται η επιζωσα να αναβιώσει ένα τόσο τραυματικό γεγονός, με τον εισαγγελέα να σχολιάζει: «στη Γαλλία έχουν 51 βιασμούς, εδώ έχουμε μια απόπειρα… μην τρελαθούμε κιόλας…» – αναφερόμενος στην υπόθεση Πελικό.

Το θέμα της επιμόρφωσης των ατόμων είναι εξαιρετικά σημαντικό και είναι κάτι από το οποίο «πάσχουμε πολύ σοβαρά στην Ελλάδα», όπως είχε αναφέρει στο pride.gr η Ασπασία Θεοφίλου, ιδρύτρια του Strong Me, ενός κινήματος για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας. «Το θέμα της εκπαίδευσης των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με τα θύματα είναι καίριας σημασίας: θα πρέπει να μπει στον βασικό κορμό των σπουδών των εκπαιδευτικών, των αστυνομικών και πολλών άλλων, ενώ χρειαζόμαστε εκπαίδευση και στις εισαγγελικές αρχές».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Sexism in Greece (@sexismproject)

It’s a dress, not a yes!

Επιπλέον, έντονα αντέδρασαν οι δικηγόροι της καταγγέλλουσας όταν ο εισαγγελέας ρώτησε τη γυναίκα τι εσώρουχο φορούσε, αγνοώντας (;;) πλήρως τη φράση “It’s a dress, not a yes!“, που εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο ότι αυτό που φορούν οι γυναίκες δεν είναι δυνατόν να θεωρείται «πρόσκληση» για οποιαδήποτε επίθεση – φραστική ή σωματική.

Η νοοτροπία ότι τα θύματα βιασμού και σεξουαλικών επιθέσεων φέρουν μερίδιο ευθύνης εξαιτίας του τρόπου που είναι ντυμένα, εκτός από αναχρονιστική είναι και εντελώς εκτός πραγματικότητας αφού, πρέπει να γίνει – μια για πάντα – κατανοητό ότι οι μόνοι υπεύθυνοι για τις εν λόγω επιθέσεις είναι αποκλειστικά και μόνο οι δράστες.

Καμία από τις ενδυματολογικές επιλογές δεν μπορεί να μεταφράζεται ως «ναι»!

Ανοίγουν οι βιαστές την πόρτα;

Ωστόσο, ο εισαγγελέας εκτός από παντελή άγνοια (;) για τα παραπάνω – καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο οφείλει να απευθύνεται σε μία επιζώσα σεξουαλικής επίθεσης – φαίνεται πως στο μυαλό του είχε και μία στερεοτυπική εικόνα για τους βιαστές: ότι είναι κάτι άξεστοι τύποι που κατοικούν σε σπηλιές και ουδεμία σχέση μπορούν να έχουν με «εξαίρετες προσωπικότητες της κοινωνίας» με κοστούμια, καλή δουλειά, μεγάλη επιρροή και δημοσιότητα.

Έτσι, την ώρα που η καταγγέλλουσα περιέγραφε ότι ο ηθοποιός, ακριβώς επειδή εκείνη αντιστεκόταν με κάθε τρόπο, παραιτήθηκε «από την προσπάθειά του να κάνει αυτό που ήθελε» και τότε εκείνη του ζήτησε να ανοίξει την πόρτα στο καμαρίνι, άκουσε άλλο ένα αδιανόητο σχόλιο από τον εισαγγελικό λειτουργό: «Είπατε ότι ο κατηγορούμενος σας άνοιξε τη πόρτα; […] Οι βιαστές ανοίγουν την πόρτα; Το ακούσαμε και αυτό…».

Διαβασε ακομα

Strong Me: Καμία κακοποιημένη γυναίκα αβοήθητη, για να μην υπάρξει ποτέ ξανά άλλη

Τι είναι η κουλτούρα του βιασμού;

Η κουλτούρα του βιασμού είναι σύμπλεξη του σεξισμού, του μισογυνισμού και της τοξικής αρρενωπότητας. Πρόκειται για ένα κοινωνικό σύστημα που «κανονικοποιεί» τη σεξουαλική βία και προκύπτει μέσα από πατριαρχικές νοοτροπίες, συμπεριφορές, και στερεότυπα που διαιωνίζονται από την ανοχή και τη συνενοχή όλων μας.

Η κουλτούρα του βιασμού ενισχύεται μέσω της χρήσης μισογυνιστικής γλώσσας, της αντικειμενοποίησης του γυναικείου σώματος και της ωραιοποίησης της σεξουαλικής βίας, δημιουργώντας έτσι μια κοινωνία που αδιαφορεί για τα δικαιώματα και την ασφάλεια των γυναικών.

Όταν όλα αυτά τα πατριαρχικά, σεξιστικά και τρανσφοβικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις διαιωνίζονται και ανάπαράγονται στην οικογένεια, την εκπαίδευση, τον λόγο των ΜΜΕ και των θεσμικών φορέων, πολλαπλασιάζονται οι έμφυλες διακρίσεις, η σεξιστική ρητορική και, προφανώς, η έμφυλη βία κατά των γυναικών.

Παραδείγματα κουλτούρας βιασμού

• Κατηγορώντας το θύμα: «Τα ‘θελε και τα ‘παθε»
• Ευτελίζοντας τη σημασία της σεξουαλικής επίθεσης: «Ε! Σιγά! Λες και δεν το είχε ξανακάνει!»
• Κρίνοντας το ντύσιμο, την ψυχική κατάσταση, τα κίνητρα και το ιστορικό του θύματος: «Τι εσώρουχο φορούσε; Τάνγκα;»
• Ορίζοντας τον «άνδρα» ως κυρίαρχο και σεξουαλικά επιθετικό ον: «Ε! άντρας ήταν! Τι να κάνει κι αυτός;»
• Ορίζοντας τη «θηλυκότητα» ως υποταγμένη και σεξουαλικά παθητική: «Είναι συζυγικό καθήκον»
• Κάνοντας «αστειάκια» σεξουαλικού περιεχομένου: «Ήρθε τόσο γρήγορα σε στύση σε αυτήν την ηλικία; ήταν και μεγάλος άνθρωπος…»

Victim Blaming

Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι κατηγορούν το θύμα-επιζώσα σεξουαλικής βίας είναι για να αποστασιοποιηθούν από ένα δυσάρεστο συμβάν και να νιώσουν καλύτερα με τον εαυτό τους, επιβεβαιώνοντας ότι οι ίδιοι, επειδή τα κάνουν όλα σωστά, είναι «άτρωτοι» στον κίνδυνο.

Το ζήτημα είναι πως κανένας – ανεξαρτήτως σεξουαλικής ταυτότητας, ηλικίας, μορφωτικής κατάστασης, επαγγέλματος, ντυσίματος κτλ. – δεν μπορεί να νιώθει ασφαλής όσο οι κακοποιητές είναι εκεί έξω ελεύθεροι, με τη Δικαιοσύνη να τους επιβάλλει ποινές-χάδια.

Διαβασε ακομα

Η τοξική αρρενωπότητα του sigma male και η θλιβερή άνοδός του

Γιατί είναι επικίνδυνο;

Τέτοιες συμπεριφορές που κατηγορούν τα θύματα περιθωριοποιούν τις επιζώσες και το κάνουν πολύ πιο δύσκολο για τις θηλυκότητες που δέχονται επίθεση να παρουσιάζονται στις Αρχές για να καταγγείλουν περιστατικά κακοποίησης, καθώς φοβούνται τον επαντραυματισμό τους.

Επιπλέον, εάν η επιζώσα γνωρίζει ότι οι Αρχές ή η κοινωνία τη θεωρεί υπεύθυνη για την κακοποίησή της, δεν θα νιώσει ποτέ ασφάλεια να μιλήσει ανοιχτά για ό,τι της συνέβη στον δρόμο, στον εργασιακό χώρο, στο σπίτι.

Με την υιοθέτηση, όμως, τέτοιων συμπεριφορών που κατηγορούν το θύμα, η κοινωνία επιτρέπει στον θύτη να δρα ανενόχλητος, αποφεύγοντας να λογοδοτήσει για τις πράξεις του.

Μπορούμε λοιπόν, τώρα, να κατανοήσουμε γιατί χιλιάδες θηλυκότητες σε όλο τον κόσμο υφίστανται κακοποιητικές συμπεριφορές αλλά εξακολουθούν να σωπαίνουν;

15900 – Τηλεφωνική γραμμή SOS – Βία Κατά Των Γυναικών

Η γραμμή SOS 15900 απευθύνεται σε γυναίκες θύματα βίας. Είναι πανελλαδικής εμβέλειας, 24ωρης λειτουργίας 365 μέρες το χρόνο. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί/ές επιστήμονες που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας. Η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής SOS προσφέρει υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου.