Ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 η έρευνα ανασκαφών στους Φιλίππους από ομάδα φοιτητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας Ναταλίας Πούλου και με άμεσους συνεργάτες, τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αναστάσιο Τάντση καθώς και τον ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αριστοτέλη Μέντζο.

Η φετινή ανασκαφή συνεχίστηκε ανατολικά της νότιας κύριας οδού (decumanus) στο σημείο που συναντά τον βόρειο άξονα της πόλης (τη λεγόμενη «Εγνατία»). Αποκαλύφθηκε η συνέχεια του μαρμαροστρωμένου δρόμου, στην επιφάνεια του όπου εντοπίστηκε νόμισμα (χάλκινος φόλλις) του αυτοκράτορα Λέοντος Στ’ (886-912), στοιχείο που βοηθά να προσδιοριστεί η διάρκεια χρήσης του δρόμου.

Στο σημείο σύγκλισης των δύο οδών φαίνεται να διαμορφώνεται μία διεύρυνση (πλατεία) στην οποία κυριαρχεί ένα πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα. Τα στοιχεία της περσινής ανασκαφής οδήγησαν την ομάδα να διατυπώσει την υπόθεση ότι επρόκειτο για μία κρήνη. Τα ευρήματα της φετινής έρευνας επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή και βοηθούν τους ερευνητές να καταλάβουν καλύτερα το σχήμα και τη λειτουργία της.

Η έρευνα του 2022 έφερε στο φως τμήμα του πλούσιου διακόσμου της κρήνης με εντυπωσιακότερο το άγαλμα που εικονίζει τον Ηρακλή αγένειο με νεανικό σώμα. Η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα του 2023 αποκάλυψε την κεφαλή άλλου αγάλματος, η οποία ανήκει σε μορφή αγένειου άνδρα με πλούσια κόμη την οποία επιστέφει ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης.

Η ωραία αυτή κεφαλή φαίνεται πως ανήκει σε άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Όπως και το άγαλμα του Ηρακλή χρονολογείται κατά τον 2ο ή αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. και πιθανώς κοσμούσε την κρήνη, η οποία έλαβε την τελική της μορφή κατά τον 8ο έως τον 9ο αιώνα.

Σύμφωνα με τις πηγές αλλά και τα αρχαιολογικά δεδομένα, αγάλματα κλασικής και ρωμαϊκής περιόδου κοσμούσαν κτήρια και χώρους δημόσιας χρήσης στην Κωνσταντινούπολη έως την ύστερη βυζαντινή περίοδο.

Το εύρημα αυτό ενισχύει την υπόθεση που είχε διατυπώσει η ομάδα του ΑΠΘ το 2022 σχετικά με τον τρόπο διακόσμησης των δημόσιων χώρων στις σημαντικές πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μεταξύ των οποίων και οι Φίλιπποι.

Στην ανασκαφή έλαβαν μέρος δεκαπέντε 15 φοιτητές του ΑΠΘ, εκ των οποίων οι 11 ήταν προπτυχιακοί, οι δύο μεταπτυχιακοί και άλλοι δύο υποψήφιοι διδάκτορες.

Η ανασκαφή θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.