Μεγέθυνση κειμένου
Καθώς το Ντεσάου ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 100 χρόνια παρουσίας του Bauhaus στην πόλη, το ακροδεξιό AfD ζητά να απορριφθεί η μονόπλευρη εξύμνηση της κληρονομιάς του κινήματος, σε μια κίνηση που θυμίζει το σκοτάδι της ναζιστικής εποχής
Στο στόχαστρο του AfD έχει μπει το Bauhaus, με το εθνικιστικό κόμμα της Γερμανίας να χαρακτηρίζει το καλλιτεχνικό κίνημα ως «εκτροπή του μοντερνισμού», ζητώντας μάλιστα να σταματήσει η «εξύμνησή του», την ώρα που η πόλη Ντεσάου ετοιμάζεται να γιορτάζει την επέτειό του το 2025. Ο διασυρμός της σχολής τέχνης από την ακροδεξιά έχει μακρά παράδοση στη Γερμανία και το AfD κατηγορείται ότι ακολουθεί τα βήματα των Ναζί. Αλλά γιατί ένα σύγχρονο κίνημα σχεδιασμού ξεσηκώνει τους ακροδεξιούς πολιτικούς;
Ξεφεύγοντας για λίγο από το θέμα της μετανάστευσης, ένα τοπικό παράρτημα του AfD έβαλε πρόσφατα στο στόχαστρο έναν απρόσμενο νέο στόχο: Το πολιτιστικό κίνημα Bauhaus.
Η κοινοβουλευτική ομάδα του AfD στη Σαξονία-Άνχαλτ, όπου βρίσκεται η έδρα του Bauhaus, κατηγόρησε το κίνημα ως «εκτροπή του μοντερνισμού» και ζήτησε μια «κριτική εξέταση» της παγκοσμίου φήμης σχολής σχεδιασμού.
Τα λόγια αυτά προκάλεσαν άμεσες αντιδράσεις. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του FDP, Αντρέας Σίλμπερσακ, δήλωσε ότι με την κριτική του για το Bauhaus, το AfD έδειξε «το πρόσωπο του εθνικοσοσιαλισμού» (ναζισμού), ενώ η υφυπουργός Πολιτισμού Κλαούντια Ροθ (Πράσινοι) χαρακτήρισε τη δήλωση «άκρως ανησυχητική και απολύτως απαράδεκτη».
Δεν είναι συνηθισμένο ένα πολιτικό κόμμα να αισθάνεται την ανάγκη να «μετρήσει» την αισθητική ή να ασκήσει κριτική σε ένα συγκεκριμένο στυλ τέχνης και σχεδιασμού. Και πολύ λιγότερο συχνά μια τέτοια κριτική επικαλείται συγκρίσεις με τους Ναζί.
Ακολουθεί μια σύντομη εξήγηση για την ιστορία του Bauhaus και γιατί τα γερμανικά πολιτικά κόμματα έχουν έντονα αισθήματα γι’ αυτό.
Τι είναι το Bauhaus
Το Bauhaus, το οποίο μεταφράζεται ως «σπίτι της αρχιτεκτονικής» ή «σπίτι του κτηρίου», ξεκίνησε ως γερμανική σχολή τέχνης, που ιδρύθηκε από τον αρχιτέκτονα Βάλτερ Γκρόπιους το 1919 στη Βαϊμάρη και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Ντεσάου της Σαξονίας-Άνχαλτ το 1925.
Εκεί η σχολή τέχνης και αρχιτεκτονικής, που έγινε διάσημη για τη μοναδική σχεδιαστική της προσέγγιση που έδινε μεγάλη αξία στη λειτουργικότητα, γνώρισε την ακμή της για λίγα χρόνια. Το 1932, το Bauhaus μετακόμισε από το Ντεσάου στο Βερολίνο, όπου παρέμεινε για μόλις ένα χρόνο, πριν αναγκαστεί να κλείσει.
Αργότερα το κίνημα αναβίωσε και αναφέρεται συχνά ως μία από τις σημαντικότερες επιρροές πολλών μοντέρνων κινημάτων τέχνης και αρχιτεκτονικής μέχρι σήμερα. Όταν στις μέρες μας οι άνθρωποι σκέφτονται το Bauhaus, συχνά το συνδέουν με κοφτές, καθαρές γραμμές και γκρίζα κτίρια σε σχήμα κύβου.
Ένα συχνά αναφερόμενο ρητό του κινήματος είναι «η μορφή ακολουθεί τη λειτουργία».
Το 1996, το κτίριο του Bauhaus στο Ντεσάου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο σχεδιασμού του Bauhaus από το 1986, προστέθηκε στο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Συνεχίζει να λειτουργεί ως έδρα του Ιδρύματος Bauhaus Dessau, το οποίο ιδρύθηκε το 1994.
Διαβασε ακομα
Το TikTok έχει πρόβλημα ναζισμούΠοια είναι η διαμάχη γύρω από το Bauhaus
Στη Γερμανία της δεκαετίας του 1930 σχεδόν τα πάντα ήταν πολιτικά και οτιδήποτε θεωρούνταν προσβλητικό ή δυσάρεστο από τους Ναζί, ήταν υπό απειλή.
Από νωρίς οι Ναζί απέρριψαν το καλλιτεχνικό κίνημα Bauhaus, το οποίο ήταν φιλελεύθερο και κοσμοπολίτικο και απέρριπτε εκ φύσεως την αισθητική των πιο «παραδοσιακών» σχολών τέχνης και αρχιτεκτονικής.
Οι Ναζί χαρακτήρισαν το Bauhaus «εκφυλισμένο» και καταδίωξαν τους καλλιτέχνες του Bauhaus για ιδεολογικούς λόγους.
Το 1933 έκλεισαν τη σχολή Bauhaus στο Βερολίνο και πολλοί από τους δασκάλους της σχολής αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την ιστορία, πολλοί βλέπουν την κριτική που ασκούν οι ηγέτες του AfD στο καλλιτεχνικό κίνημα ως ένα ακόμη προφανές βήμα στο δρόμο που ακολούθησε το ναζιστικό κόμμα πριν από σχεδόν 100 χρόνια.
Τι λέγεται τώρα για το Bauhaus
Η κοινοβουλευτική ομάδα του AfD κατέθεσε πρόταση «για μια κριτική εξέταση του Bauhaus» με τίτλο «Ο μοντερνισμός που παρεκτράπηκε», η οποία πρόκειται να συζητηθεί στο κοινοβούλιο του Μαγδεμβούργου την Παρασκευή (25/10).
Τον τόνο είχε δώσει ήδη από το καλοκαίρι ο εκπρόσωπος πολιτιστικής πολιτικής του AfD Χανς-Τόμας Τίλσναϊντερ, ο οποίος εξέφρασε την εκτίμηση ότι το Bauhaus είναι «απύθμενης ασχήμιας και έχει διαπράξει αρχιτεκτονικά αμαρτήματα- είναι αφόρητο να το κοιτάς».
Το κρατικό κοινοβούλιο θα πρέπει τώρα να αποφασίσει αν θα απορρίψει τη «μονόπλευρη εξύμνηση της κληρονομιάς του Bauhaus» και αντ’ αυτού «να καταρτίσει μια σοβαρή και πολιτισμοϊστορική συνολική εικόνα». Το AfD επικρίνει τη «νηφαλιότητα» που έχει οδηγήσει σε «απρόσωπη αρχιτεκτονική» και «απάνθρωπη» κατασκευή κατοικιών.
Το ερώτημα αυτό πρέπει επίσης να τεθεί ενόψει της πολιτιστικής πολιτικής ενός κόμματος που κατατάσσεται στην κατηγορία των ακροδεξιών στη Σαξονία-Άνχαλτ. Δεν αναγνωρίζει ότι λαμβάνει χώρα μια «κριτική εξέταση» της κληρονομιάς του Bauhaus. Η υποτιθέμενη «μονόπλευρη εξύμνηση» αποτελεί εδώ και καιρό αντικείμενο δημόσιας συζήτησης, τώρα και στα θεσμικά όργανα που τη διαχειρίζονται.
Η Barbara Steiner, διευθύντρια του Ιδρύματος Bauhaus Dessau, υποστήριξε στη συνάντηση της επιτροπής με το AfD ότι «πρέπει να φέρουμε κοντά την παράδοση και την καινοτομία – αυτό που ήταν, αυτό που δημιουργεί ταυτότητα για τους ανθρώπους, αυτό που είναι σημαντικό για αυτούς».
Στο Ντεσάου, το Bauhaus αποτελεί σημαντικό οικονομικό παράγοντα, είναι μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και 100.000 άνθρωποι από όλο τον κόσμο το επισκέπτονται κάθε χρόνο. Η επέτειος θα είναι μια υπενθύμιση του γιατί η σχολή πήγε στο Ντεσάου το 1925: Η συντηρητική κυβέρνηση του κρατιδίου της Θουριγγίας είχε περικόψει δραστικά τη χρηματοδότηση του Bauhaus στη Βαϊμάρη για ιδεολογικούς λόγους και οι συκοφαντικές επιθέσεις κατά της μεταρρυθμιστικής σχολής αυξήθηκαν στο εθνικιστικό κλίμα της κλασικιστικής πόλης.
Ο Τίλσναϊντερ απορρίπτει τις συγκρίσεις με το ναζιστικό κόμμα, υποστηρίζοντας ότι το AfD δεν ενδιαφέρεται να περικόψει τα κονδύλια για το ίδρυμα Bauhaus, αλλά απλώς θέλει να εξετάσει κριτικά την ιδεολογία γύρω από το κίνημα.
Αλλά για ορισμένους ηγέτες της σημερινής ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας, οι πολιτικές παρεμβάσεις σε πολιτιστικούς οργανισμούς όπως το Bauhaus – ειδικά από ένα κόμμα που έχει χαρακτηριστεί εξτρεμιστικό από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος (BfV) – θυμίζουν προφανώς το σκοτάδι της ναζιστικής εποχής.
Related
Νεοτερα
