Μεγέθυνση κειμένου
Ο Αλεξέι Ναβάλνι ήταν ο πιο ισχυρός αντίπαλος για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος τον έβλεπε σαν απειλή, αρνούμενος μάλιστα να προφέρει το όνομά του, ακόμη και μετά τον θάνατό του.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι αντιπροσώπευε κάποτε ένα εναλλακτικό μέλλον για τη Ρωσία: Ένα αισιόδοξο, προοδευτικό μέρος, απαλλαγμένο από τη μονοκρατορία του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Με τον θάνατο του ηγέτη της αντιπολίτευσης σε μια φυλακή βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, το ζοφερό πολιτικό τοπίο της Ρωσίας είναι πλέον πολλές αποχρώσεις πιο σκοτεινό.
Θα ήταν δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς πόσο βαθιά ο Ναβάλνι συμβόλιζε την αδυσώπητη προσπάθεια του Πούτιν να εξαλείψει τα τελευταία απομεινάρια της πολιτικής αντιπολίτευσης από τη Ρωσία.
Κατά τη διάρκεια του πολυετούς ακτιβισμού του, ο Ναβάλνι και οι υποστηρικτές του είδαν τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας τους να καταστέλλονται από τις ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, τα γραφεία τους να δέχονται επιδρομές και αμέτρητες συλλήψεις που οδήγησαν τους ακτιβιστές στη φυλακή ή τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Ο ίδιος ο Ναβάλνι πλήρωσε εξαιρετικά υψηλό τίμημα για τον ακτιβισμό του.
Υπό συνεχή παρακολούθηση από τις υπηρεσίες ασφαλείας του Πούτιν, ο Ναβάλνι επέζησε μιας σχεδόν θανατηφόρας δηλητηρίασης από τον νευροπαραλυτικό παράγοντα Novichok, αλλά επέστρεψε προκλητικά στη Ρωσία αντί να παραμείνει στην άνετη εξορία.
Κατά την επιστροφή του στη Μόσχα συνελήφθη αμέσως.
Αυτό που ακολούθησε ήταν μια παρωδία της ποινικής δικαιοσύνης, καθώς οι Ρώσοι εισαγγελείς απήγγειλαν κατηγορίες εναντίον του Ναβάλνι, ο οποίος συνέχισε να καταφέρεται εναντίον του Πούτιν.
Επικριτικός και με χιούμορ ως το τέλος
Σε μια εμφάνιση στο δικαστήριο μέσω βιντεοσύνδεσης, ένας λιπόσαρκος Ναβάλνι -εξασθενημένος από την απεργία πείνας– κατακεραύνωσε τον πρόεδρο, λέγοντας: «Θα ήθελα να πω ότι ο βασιλιάς σας είναι γυμνός, και δεν είναι μόνο ένα μικρό αγόρι που φωνάζει γι’ αυτό – τώρα είναι εκατομμύρια άνθρωποι που ήδη φωνάζουν γι’ αυτό. Είναι ολοφάνερο. Είκοσι χρόνια ανίκανης διακυβέρνησης έχουν καταλήξει σε αυτό: υπάρχει ένα στέμμα που γλιστράει από τα αυτιά του».
«Ο γυμνός βασιλιάς σας θέλει να κυβερνήσει μέχρι τέλους, δεν νοιάζεται για τη χώρα, είναι προσκολλημένος στην εξουσία και θέλει να κυβερνήσει επ’ αόριστον», είπε ο Ναβάλνι.
Αλλά ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας βίαιης περιήγησης στο σωφρονιστικό σύστημα της Ρωσίας, ο Ναβάλνι διατήρησε την ψυχραιμία του – και την εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ του.
Σε μια ανάρτηση στο Telegram τον Ιανουάριο, αστειεύτηκε με τη φρικτή μουσική του φιλοπόλεμου ποπ σταρ Shaman που ακούγεται από τα μεγάφωνα των φυλακών στη σωφρονιστική αποικία IK-3 στο Kharp στην περιοχή Yamal-Nenets.
«Φανταστείτε την εικόνα: Yamalo-Nenets Autonomous Okrug», έγραψε. «Πολική νύχτα. Στους στρατώνες για τιμωρία σε μια αποικία ειδικού καθεστώτος, ο Αλεξέι Ναβάλνι, καταδικασμένος σε 19 χρόνια φυλάκισης, τον οποίο η προπαγάνδα του Κρεμλίνου τιμωρεί εδώ και χρόνια για τη συμμετοχή του στις ρωσικές διαδηλώσεις, πρέπει να κάνει ασκήσεις στο τραγούδι “Είμαι Ρώσος”, το οποίο του παίζουν ως εκπαιδευτικό, με σκοπό τον σωφρονισμό».
Πιο συγκινητικά, ο Ναβάλνι δημοσίευσε μια φωτογραφία του με τη σύζυγό του Γιούλια την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, την τελευταία του ανάρτηση στο Telegram.
«Μωρό μου, όλα είναι σαν σε τραγούδι μαζί σου: ανάμεσα μας υπάρχουν πόλεις, τα φώτα απογείωσης των αεροδρομίων, μπλε χιονοθύελλες και χιλιάδες χιλιόμετρα. Αλλά νιώθω ότι είσαι κοντά μου κάθε δευτερόλεπτο και σε αγαπώ όλο και περισσότερο», έγραψε.
Ο θάνατος του Ναβάλνι έρχεται την ώρα που ο Πούτιν, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1999, οδεύει προς μια πέμπτη θητεία στο αξίωμα.
Τέλος εποχής για τη Ρωσία
Οι προεδρικές εκλογές του Μαρτίου θα είναι μια πράξη πολιτικού θεάτρου.
Ο Μπόρις Ναντέζντιν, ο μοναδικός υποψήφιος που αντιτίθεται στον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία, έχει αποκλειστεί από την υποψηφιότητα και η ψηφοφορία θα στείλει ένα μήνυμα στους Ρώσους και στον κόσμο: Ο ρωσικός λαός είναι πίσω από τον Πούτιν και πίσω από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο θάνατος του ηγέτη της αντιπολίτευσης σηματοδοτεί επίσης το τέλος μιας εποχής για τη Ρωσία.
Ο Ναβάλνι είχε αναδειχθεί ως ο πιο εξέχων ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης μετά τη δολοφονία του επικριτή του Πούτιν Μπόρις Νεμτσόφ το 2015.
Εκείνη η δολοφονία συγκλόνισε επίσης βαθιά τη ρωσική κοινωνία, αλλά ήταν μια πολύ διαφορετική εποχή. Την εποχή της δολοφονίας του, ο Νεμτσόφ και η ομάδα του διερευνούσαν την ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων στην περιοχή Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, κάτι που η ρωσική κυβέρνηση αρνήθηκε επισήμως.
Τώρα αυτός ο πόλεμος είναι ανοιχτός, μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Και η Ρωσία έχει εισαγάγει νέους δρακόντειους νόμους που καθιστούν παράνομη την κριτική του στρατού.
Οι μαζικές διαμαρτυρίες κατά της διαφθοράς που ο Ναβάλνι κατάφερε κάποτε να κινητοποιήσει πριν από την εισβολή φαίνεται τώρα απίθανο να επαναληφθούν επί Πούτιν.
Τα ερευνητικά άρθρα και τα βίντεο που ο Ναβάλνι και η ομάδα του δημοσίευσαν κάποτε στο διαδίκτυο – και έφτασαν σε εκατομμύρια Ρώσους – αντιμετωπίζουν όλο και πιο ασφυκτική ψηφιακή λογοκρισία.
Η απάντηση του Κρεμλίνου στο θάνατο του Ναβάλνι, λοιπόν, θα είναι αποκαλυπτική.
Ο Πούτιν αρνούνταν να προφέρει το όνομα Ναβάλνι
Ο Πούτιν, ως γνωστόν, αρνήθηκε να προφέρει το όνομα του Ναβάλνι, υποδηλώνοντας τη βαθιά ανησυχία του για τη νομιμότητα που διέθετε ο Ναβάλνι ως ηγέτης της αντιπολίτευσης.
Ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου το 2017 σχετικά με το γιατί η κυβέρνησή του φοβάται τον ανταγωνισμό από τον Ναβάλνι, ο Πούτιν αρνήθηκε και πάλι να πει το όνομα του Ναβάλνι, παρακάμπτοντας το θέμα με αναφορές όπως «τα στοιχεία που αναφέρατε» και «αυτούς που κατονομάσατε».
Και κατέστησε σαφές ότι έβλεπε τη δημοκρατική αντιπολίτευση της Ρωσίας ως υπαρξιακή απειλή.
Στη διαστρεβλωμένη του εξιστόρηση, ο Πούτιν είπε ότι ο Ναβάλνι ήταν το αντίστοιχο του πρώην προέδρου της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι – ή το αντίστοιχο των Ουκρανών που συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου για να αντιταχθούν στον φιλορώσο πρόεδρο της Ουκρανίας, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα στις αρχές του 2014.
«Σχετικά με τους αριθμούς που αναφέρατε», είπε. «Μια ερώτηση σχετικά με την Ουκρανία έχει ήδη τεθεί. Θέλετε να κυκλοφορούν εδώ δεκάδες άνθρωποι σαν τον Σαακασβίλι; Αυτοί που αναφέρατε είναι μια ρωσική εκδοχή του Σαακασβίλι. Θέλετε τέτοιοι Σαακασβίλι να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα σας; Θέλετε να ζούμε από το ένα Μαϊντάν στο άλλο; Να επιβιώσουμε από απόπειρες πραξικοπήματος; Τα έχουμε ήδη περάσει όλα αυτά. Θέλετε όλα αυτά να επιστρέψουν;»
Η απάντηση του Ναβάλνι, και πάλι, έδειξε την ισχυρή αίσθηση του χιούμορ του. «Στη συλλογή μου με τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για να μην πω Ναβάλνι προστίθεται “αυτοί που κατονομάσατε”», αστειεύτηκε στο Twitter.
Με πληροφορίες από CNN
