Μια βρετανική κωμωδία γυρισμένη με ελάχιστα χρήματα από μια ομάδα τηλεοπτικών σκετς, αρχικά δεν έμοιαζε με συνταγή επιτυχίας. Και όμως, πέντε δεκαετίες μετά την πρώτη της προβολή τον Απρίλιο του 1975, το Monty Python and the Holy Grail εξακολουθεί να θεωρείται μία από τις κορυφαίες κωμωδίες όλων των εποχών.

Ο Terry Gilliam, που συν-σκηνοθέτησε την ταινία μαζί με τον Terry Jones, πιστεύει πως γνωρίζει τον λόγο: «Κάθε φορά που τη βλέπω, μένω άφωνος από το πόσο απίστευτα υπέροχη είναι. Είναι ακόμα τόσο αστεία και μου αρέσουν τα πάντα σε αυτήν», δήλωσε στο BBC.

Οι Monty Python εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην τηλεόραση το 1969, με τη θρυλική εκπομπή Monty Python’s Flying Circus του BBC. Πέντε από τα έξι μέλη της ομάδας –Terry Jones, Graham Chapman, John Cleese, Eric Idle και Michael Palin– είχαν αναπτύξει το χιούμορ τους στις φοιτητικές κωμικές σκηνές της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ.

Ο έκτος, ο Αμερικανός Terry Gilliam, προσέθεσε μια μοναδική πινελιά με τα ιδιαίτερα κινούμενα σχέδιά του που «ένωναν» τα σουρεαλιστικά σκετς. Το 1971, ορισμένα από αυτά τα σκετς μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη, στην ταινία με τίτλο And Now for Something Completely Different. Όμως, η φιλοδοξία ορισμένων μελών ήταν σαφής: Ήθελαν να γυρίσουν μια κανονική, κινηματογραφική ταινία.

«Δεν ήταν καθόλου ομόφωνη η άποψη ότι έπρεπε να κάνουμε ταινία», λέει ο Palin. «Ο John Cleese έκανε το Fawlty Towers, ο Eric Idle είχε το Rutland Weekend Television, αλλά οι δύο Terrys ήθελαν να σκηνοθετήσουν και εγώ αγαπούσα το σινεμά. Δεν θέλαμε απλώς να ενώσουμε τρεις σειρές Python – θέλαμε μια πλήρη κινηματογραφική εμπειρία».

Με τους Chapman και Jones να έχουν πλέον αποβιώσει –ή, όπως θα έλεγαν οι ίδιοι, να «έχουν πάψει να υπάρχουν»– ο Gilliam και ο Palin θυμούνται με χαρά την εμπειρία του Holy Grail. Ο Palin θυμάται τη συνεργασία του με τον Jones στη σειρά The Complete and Utter History of Britain, και την αγάπη του Jones για τη μεσαιωνική ιστορία. Ωστόσο, η απόφαση για μια ταινία με θέμα τον βασιλιά Αρθούρο δεν προέκυψε από αυτό.

«Χρειαζόμασταν κάτι που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και τους έξι μας», εξηγεί ο Palin. «Η Στρογγυλή Τράπεζα ήταν τέλεια για αυτό. Καθένας μπορούσε να υποδυθεί έναν ιππότη. Επιπλέον, όλοι είχαν ακουστά την αναζήτηση του Δισκοπότηρου, αλλά κανείς δεν ήξερε ακριβώς την ιστορία. Ήταν η τέλεια βάση για να πλάσουμε κάτι εντελώς δικό μας».

Όχι ότι το Monty Python and the Holy Grail επρόκειτο ποτέ να είναι μια απλή περιπέτεια του Αρθούρου. Το ίδιο παράλογο με τα σκετς που έκαναν γνωστή την ομάδα, η ταινία είχε ψεύτικους σουηδικούς υπότιτλους, τα άμεσα αναγνωρίσιμα κινούμενα σχέδια του Gilliam, έναν Δούρειο λαγό, τους ιππότες που λένε «Ni!», μια συζήτηση για το αν τα χελιδόνια είναι αρκετά δυνατά για να μεταφέρουν καρύδες και έναν σύγχρονο ιστορικό που εμφανίζεται για να σχολιάσει τη δράση πριν σκοτωθεί βάναυσα από έναν περαστικό ιππότη.

Ήταν, με άλλα λόγια, μια μοναδική πρόταση, η οποία θα μπορούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο το BBC επέλεξε να μην επενδύσει σε αυτήν. Με τη βοήθεια του θεατρικού ιμπρεσάριου Michael White, οι Pythons κατέληξαν να εξασφαλίσουν κεφάλαια από ασυνήθιστες πηγές, όπως οι Led Zeppelin, οι Pink Floyd και διάφορες δισκογραφικές εταιρείες.

«Λέω στον κόσμο ότι οι Led Zeppelin μας έδωσαν 50.000 λίρες – και κοιτάξτε πού βρίσκονται τώρα», λέει ο Palin, με τον Gilliam να συμπληρώνει: «Δόξα τω Θεώ για το rock’n’roll είναι το μόνο που μπορώ να πω».

Το βασικό όφελος αυτής της εναλλακτικής χρηματοδότησης ήταν η απόλυτη καλλιτεχνική, δημιουργική ελευθερία. «Κοιτάζοντας πίσω, μου φαινόταν πάντα πολύ αγνό αυτό που κάναμε. Προσπαθούσαμε απλώς να κάνουμε τους εαυτούς μας να γελάσουν, την ίδια στιγμή που λέγαμε ενδιαφέροντα πράγματα, σοβαρά πράγματα. Δεν υπήρχαν εξωτερικές δυνάμεις. Εμείς, οι έξι μας, παίρναμε τις αποφάσεις, και αυτό είναι κάτι σπάνιο, ειδικά για τους κινηματογραφιστές», λέει ο Gilliam.

Το μειονέκτημα ήταν ότι ακόμη και με τους διάσημους θαυμαστές των Pythons να συνεισφέρουν «λίγα χρήματα», σύμφωνα με τα λόγια του Palin, ο προϋπολογισμός της ταινίας ήταν μικρότερος από 300.000 λίρες Αγγλίας (350.247 ευρώ). Αυτό δεν ήταν πολύ για μια σαρωτική φαντασία που διαδραματίζεται στη μεσαιωνική Βρετανία, οπότε η ομάδα έπρεπε να είναι εφευρετική.

Για παράδειγμα, δεν είχαν την πολυτέλεια να έχουν ιππότες καβάλα στο άλογο, οπότε ο βασιλιάς Αρθούρος (Chapman) και οι άντρες του περπατούν με τα πόδια, ενώ οι υπηρέτες πίσω τους χτυπούν μισοκομμένα κελύφη καρύδας για να κάνουν τον θόρυβο των οπλών των αλόγων.

Διαβασε ακομα

Νεαροί Έλληνες ανέβασαν χιουμοριστικό βίντεο που έγινε super viral και όλοι απαιτούν part 2

Μια άλλη πονηρή επίλυση προβλημάτων ήρθε όταν η άδεια της ομάδας για γυρίσματα σε διάφορα σκωτσέζικα κάστρα ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Αντ’ αυτού, απλά τράβηξαν το κάστρο Doune κοντά στο Στίρλινγκ της Σκωτίας από πολλές διαφορετικές γωνίες, ώστε να φαίνεται ότι είναι διαφορετικό κάστρο κάθε φορά.

«Αυτό που μου αρέσει είναι ότι το κάστρο Doune αποκόμισε το όφελος», λέει ο Palin. «Είναι τώρα το κέντρο ενός είδους τουριστικής βιομηχανίας Python, και είναι το μοναδικό κατάστημα δώρων κάστρου που πουλάει έτοιμα, κομμένα κελύφη καρύδας».

Παρά τα περιορισμένα μέσα, η ταινία απέκτησε αυθεντικό μεσαιωνικό ύφος. Ο Gilliam και ο Jones, λάτρεις του Bruegel και του Pasolini, επέμειναν σε ρεαλιστικά πλάνα, σκοτεινή ατμόσφαιρα και ιστορική ακρίβεια – κάτι που δεν ενθουσίασε όλα τα μέλη της ομάδας. «Οι περισσότεροι ήθελαν απλώς να είναι αστείοι», θυμάται ο Gilliam. «Αλλά για να είναι το αστείο πραγματικά δυνατό, πρέπει πρώτα να είναι γνήσιο».

«Μια από τις χαρές της ταινίας ήταν να ψάχνουμε για τοποθεσίες, μέρη που είχαν ιστορία, και να προσπαθούμε να τα κάνουμε όμορφα», λέει ο Gilliam. «Αλλά υπήρχαν μέρες που τσακωνόμουν με την υπόλοιπη ομάδα, η οποία δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να δημιουργήσει την εποχή και να την κάνει πραγματική».

Ορισμένα μέλη της ομάδας «γκρίνιαζαν συνεχώς» για τα γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά όταν η σκωτσέζικη βροχή έβρεχε τα βαριά μάλλινα χιτώνια τους, λέει ο Gilliam. «Ο Mike ήταν μια χαρά, ο Terry ήταν μια χαρά, αλλά οι άλλοι απλά μισούσαν να φορούν άβολα κοστούμια. Ήθελαν απλώς να είναι αστείοι. Εγώ όμως τους είπα ότι χάνουν το νόημα και ότι για να είσαι αστείος πρέπει πρώτα να είσαι αληθινός. Όλο αυτό πρέπει να είναι γνήσιο. Απλά σκέφτηκα ότι το χιούμορ θα ήταν πολύ, πολύ πιο αστείο αν μπορούσαμε να το προσγειώσουμε στην πραγματικότητα».

Τελικά, οι δύο Terrys πέτυχαν τον σκοπό τους και, όπως συμφωνούν ο Gilliam και ο Palin, η προσήλωση του Chapman στην πραγματικότητα ενός περήφανου αλλά εκνευρισμένου βασιλιά Αρθούρου ήρθε σε τέλεια αντίθεση με την ανοησία γύρω του. «Τα πάντα πάνω του ήταν απολύτως πιστευτά», λέει ο Gilliam.

Η επιλογή αυτή, ωστόσο, είχε… παρενέργειες. Όπως θυμάται ο Gilliam, όταν κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο η σοβαρή μεσαιωνική ταινία Lancelot du Lac του Bresson, το κοινό γελούσε νομίζοντας ότι είναι παρωδία – τόσο ισχυρή ήταν η «σφραγίδα» των Python στο είδος.

Η επιτυχία της ταινίας έδωσε αυτοπεποίθηση στον Gilliam να συνεχίσει ως σκηνοθέτης, ενίσχυσε το κύρος της ομάδας και άνοιξε τον δρόμο για το Life of Brian, που γεννήθηκε από μια αυθόρμητη συζήτηση σε ένα αεροδρόμιο. «Ο Eric πρότεινε τον τίτλο Jesus Christ: Lust for Glory, και έτσι προέκυψε η ιδέα», λέει ο Palin.

Ακολούθησαν και άλλες επιτυχίες, όπως το The Meaning of Life (1983), αλλά και το Spamalot, μια βραβευμένη παράσταση στο Broadway βασισμένη στο Holy Grail. «Η μόνη μου ένσταση είναι ότι δεν είχε αρκετή λάσπη», αστειεύεται ο Gilliam.

Πέρα από τα βραβεία, η ταινία άφησε ανεξίτηλο πολιτισμικό αποτύπωμα, καθώς φράσεις και χαρακτήρες της έχουν ενσωματωθεί στη λαϊκή κουλτούρα. Οι αποτυχημένοι πολιτικοί συγκρίνονται τακτικά με τον Μαύρο Ιππότη, ο οποίος είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να πολεμά ακόμα και όταν του έχουν κόψει τα άκρα, ενώ ο Σερ Ρομπέν ο όχι και τόσο γενναίος σαν τον Σερ Λάνσελοτ αναφέρεται όταν κάποιος θεωρείται ιδιαίτερα δειλός.

Αυτοί οι χαρακτήρες είναι τόσο ηχηροί, υποστηρίζει ο Gilliam, επειδή ακόμη και στο πιο γελοίο σημείο του, το χιούμορ των Monty Python «αφορά πραγματικούς ανθρώπους με πραγματικές συμπεριφορές», προσθέτοντας: «και η Βρετανία μοιάζει όλο και περισσότερο με τους χαρακτήρες στο The Holy Grail!».

Οι χαρακτήρες που αναφέρονται στον Palin πιο συχνά, λέει, είναι οι Ιππότες που λένε «Ni!». «Προφανώς στον Έλβις Πρίσλεϊ άρεσε να βλέπει το Monty Python and the Holy Grail κοντά στο τέλος της ζωής του. Δεν ξέρω αν το εισέπραττε, αλλά και μόνο η ιδέα ότι ο Elvis Presley λέει “Ni” μου δίνει χαρά σε σκοτεινές στιγμές».

Η ταινία έχει, αναμφισβήτητα, προσφέρει ευτυχία και σε πολλούς άλλους που την παρακολούθησαν σε σκοτεινές στιγμές. Οι Pythons δεν ήταν σε αναζήτηση του μυστικού της αθάνατης κωμωδίας, αλλά με κάποιο τρόπο έπεσαν πάνω σε αυτό το Δισκοπότηρο.

«Νομίζω ότι οι Python ήταν η τέλεια χημική ισορροπία, οι έξι μας», λέει ο Gilliam. «Είμαστε όλοι πολύ διαφορετικοί, και το να βάλεις αυτούς τους έξι ανθρώπους στο ίδιο δωμάτιο και όλοι βασικά να συμφωνούν σε αυτό που κάνουν, είναι κάτι εξαιρετικό. Χωρίς κάποιον από εμάς, δεν ήταν το ίδιο. Όταν πέθανε ο Graham [το 1989], είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Και με τον Terry [Jones] να έχει φύγει [το 2020]… οι άνθρωποι λένε, ότι θα ήταν υπέροχο για τους Python να ξαναβρεθούν μαζί. Αλλά θα ήταν άσκοπο να ξαναβρεθούμε μαζί! Δεν θα λειτουργούσε. Ήταν μια μαγική χημική ισορροπία. Ήταν θεαματικό».

Με πληροφορίες από BBC