icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Αν και έχουν περάσει είκοσι χρόνια από την κυκλοφορία της ταινίας, εξακολουθεί να θεωρείται πιο σύγχρονη από ποτέ, καθώς στηλιτεύει όλα τα κακώς κείμενα της «ζομπιποιημένης» κοινωνίας

Αν η «Νύχτα των ζωντανών νεκρών» (“Night of the Living Dead” – 1968) του George A. Romero αντανακλούσε τις φυλετικές εντάσεις και τη δυσπιστία στους θεσμούς της Αμερικής στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ταινίες όπως το «28 Μέρες Μετά» (“28 Days Later” – 2002) και το «Το ξύπνημα των νεκρών» (“Dawn of the Dead” – 2004) βασίστηκαν στην αισθητική του σύγχρονου τρόμου για να μιλήσουν για την ευθραυστότητα της σύγχρονης ζωής και την ταχύτητα με την οποία μια φαινομενικά σταθερή κοινωνική τάξη μπορεί να καταρρεύσει.

Σε αυτό το πλαίσιο, η βρετανική ταινία «Το Ξύσιμο των Νεκρών» (“Shaun of the Dead”), που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2004 στο Ηνωμένο Βασίλειο και διεθνώς το φθινόπωρο του ίδιου έτους – έγινε μια από τις σημαντικότερες ταινίες του υποείδους, θέτοντας επί τάπητος έναν εντελώς διαφορετικό προβληματισμό: Τι γίνεται αν οι εκπρόσωποι της κυρίαρχης αστικής τάξης διάγουν καθημερινά ζωές που μοιάζουν με εκείνες των ζόμπι;

Μία σάτιρα για τη ματαίωση των προσδοκιών

Το “Shaun of the Dead” – λογοπαίγνιο από την ταινία “Dawn of the Dead” – θα μπορούσε να αποτελεί μια σάτιρα για τη ματαίωση των προσδοκιών της νέας γενιάς. Είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία της, εξακολουθεί να είναι η πιο καταξιωμένη ταινία του σκηνοθέτη Edgar Wright και του πρωταγωνιστικού του διδύμου, Simon Pegg και Nick Frost – και είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Η ταινία παρακολουθεί τις άκαρπες προσπάθειες ενός σχεδόν τριαντάρη, του Shaun, να προσαρμοστεί στην ενήλικη ζωή: Μισεί τη δουλειά του, η οποία δεν έχει καμία προοπτική βελτίωσης, ενώ η σχέση του με τη σύντροφό του έχει βαλτώσει, με τους δυο τους να πηγαίνουν κάθε βράδυ στο ίδιο μπαρ για να συναντήσουν τον καλύτερο φίλο του, τον μόνο με τον οποίο φαίνεται να τα πηγαίνει καλά.

Η «ζομπιποίηση» των ανθρώπων γύρω από τον πρωταγωνιστή είναι τόσο έντονη – νυσταγμένοι επιβάτες λεωφορείου, μεθυσμένοι οδηγοί, πελάτες που περιφέρονται στους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ «στον αυτόματο» με κενό βλέμμα – που οι πρώτες στιγμές της επιδημίας των ζόμπι περνούν σχεδόν απαρατήρητες από τον Shaun.

Όταν, ωστόσο, η σύντροφός του απειλεί να τον εγκαταλείψει, ο πρωταγωνιστής αποφασίζει να βάλει τη ζωή του σε τάξη και να ωριμάσει. Και τότε είναι που αρχίζει η εισβολή των ζόμπι: Από αυτή την άποψη, το γεγονός ότι οι χαρακτήρες αναγκάζονται να αναπτύσσουν συνεχώς σχέδια και στρατηγικές για να επιβιώσουν ανάμεσα στα ζόμπι, ενίοτε προσπαθώντας να αναμειχθούν μαζί τους, αποκτά ένα ενοχλητικό νόημα.

Μία ενοχλητική συνειδητοποίηση

«Ένας από τους λόγους για τους οποίους το “Shaun of the Dead” εξακολουθεί να είναι τόσο δημοφιλές είναι ότι δεν πρόκειται απλώς για μία παρωδία. Είναι πιο τρομακτικό και πιο ενοχλητικό από πολλές ταινίες τρόμου», λέει ο Clark Collis, δημοσιογράφος του Entertainment Weekly και συγγραφέας του βιβλίου “You’ve Got Red On You: Shaun of the Dead’ Was Brought to Life”.

Ο Collis τονίζει ότι ο Wright και ο Pegg – ο οποίος είναι επίσης σεναριογράφος αλλά και ηθοποιός – είναι παθιασμένοι οπαδοί του είδους. Μάλιστα, το “Shaun of the Dead” μαζί με τις άλλες δύο ταινίες του Wright, το “Hot Fuzz” (2007) και το “The World’s End” (2013), αποτελούν μία τριλογία, όπου ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος πραγματεύεται παρόμοια θέματα και προβληματισμούς, όπως ο φόβος της ενηλικίωσης και οι βάσιμοι λόγοι που οι νέοι αρνούνται να ενταχθούν στη σύχρονη κοινωνία.

Εκ των υστέρων, απ’ ότι φαίνεται, η τριλογία αποτελεί επίσης μια διορατική ματιά στην αντιδραστική νοσταλγία, τα φαινόμενα ακραίου συντηρητισμού, της ξενοφοβίας και των εθνικιστικών κινημάτων.

Τα ζόμπι και η ρουτίνα της καπιταλιστικής κουλτούρας

Για τον Collis, το μυστικό που κάνει τη συγκεκριμένη τριλογία επιτυχημένη και διαχρονική είναι τα σοβαρά θέματα με τα οποία καταπιάνεται: Είτε πρόκειται για την τοξική οικογένεια και τη βαρετή αστική ζωή στο “Shaun of the Dead”, είτε για τον εθισμό και τις κομφορμιστικές πιέσεις στο “The World’s End”.

Μάλιστα, σε άρθρο τους σε περιοδικό, οι ακαδημαϊκοί Kathryn A. Cady και Thomas Oates υποστήριξαν ότι το “Shaun of the Dead” παραλληλίζει τα ζόμπι με τη ρουτίνα της καπιταλιστικής κουλτούρας.

Η ταινία όχι μόνο εστιάζει στις μηχανικές διαδικασίες της καθημερινής ζωής, τις οποίες ο Wright αποτυπώνει σε υπερ-γρήγορα κοντινά πλάνα, αλλά έχει και μια σειρά από επαναλαμβανόμενα αστεία σχετικά με αυτές τις ρουτίνες. Για παράδειγμα, κάθε φορά που κάποιος ρωτάει τον Shaun «Τι κάνεις;» ή «Πώς τα πας;», εκείνος απαντά: «Επιβιώνω».

Παρόλο που δύσκολα θα περιέγραφε κανείς τον Wright ως «πολιτικό σκηνοθέτη» – ο άνθρωπος απλώς θέλει να μας πει ότι στο τέλος-τέλος «δεν πρέπει να πίνουμε και να οδηγούμε» – ο Βρετανός δημοσιογράφος David Jenkins αναφέρει πως οι ταινίες του Wright περνούν ουσιαστικά μηνύματα για το πώς οι νέοι προσπαθούν να αφήσουν πίσω τους τον τοξικό – αν και οικείο – τρόπο ζωής, ενώ δίνοντας λίγη μεγαλύτερη προσοχή στα αιμοδιψή πλάσματα, θα μπορούσε ο θεατής να κάνει μία τρομακτική ανακάλυψη: Ότι το βλέμμα του καθημερινά, ελάχιστα διαφέρει από την κενή έκφραση των ζόμπι του Wright.

Με πληροφορίες από El Pais