Όταν μια λευκή φάλαινα, εξοπλισμένη μυστηριωδώς με κρυφό κατασκοπευτικό εξοπλισμό, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα παγωμένα νερά γύρω από τη Νορβηγία πριν από πέντε χρόνια, φάνηκε σαν μια απίθανη σκηνή από κατασκοπευτικό θρίλερ.

Ωστόσο, η αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας και των μυστικών στόχων αυτής της μπελούγκα, την οποία οι Νορβηγοί ονόμασαν Χβαλντιμίρ, έγινε γρήγορα ένα πραγματικό μυστήριο που συνέχισε να συναρπάζει το κοινό και να ανησυχεί τους δυτικούς αναλυτές.

Τώρα, εμφανίστηκαν νέα στοιχεία που βοηθούν να διαλευκανθεί το μυστήριο. Οι δημιουργοί ενός νέου ντοκιμαντέρ του BBC, με τίτλο “Secrets of the Spy Whale” (Τα Μυστικά της Κατασκοπευτικής Φάλαινας), πιστεύουν ότι εντόπισαν την πιθανή διαδρομή της μπελούγκα και ανακάλυψαν την πιθανή αποστολή της.

Ο Χβαλντιμίρ, του οποίου το παρατσούκλι προέρχεται από τη νορβηγική λέξη hval (φάλαινα) και το μικρό όνομα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει συχνά χαρακτηριστεί ως «κατασκοπευτική φάλαινα» της Ρωσίας. Άλλωστε, ο ιμάντας που φορούσε είχε την ένδειξη «Εξοπλισμός της Αγίας Πετρούπολης» και φαινόταν σχεδιασμένος να φέρει μια μικρή κάμερα. Όμως, το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει νέα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ίσως είχε εκπαιδευτεί ως «φάλαινα φύλακας» και όχι ως κατάσκοπος.

Τα ευρήματα του ντοκιμαντέρ

«Τα τελευταία μας ευρήματα για τον πιθανό ρόλο που είχε εκπαιδευτεί να αναλάβει ο Χβαλντιμίρ μας φέρνουν πιο κοντά στη λύση του μυστηρίου», δήλωσε η σκηνοθέτης της ταινίας, Τζένιφερ Σο. «Αλλά δημιουργούν και πολλά νέα ερωτήματα σχετικά με το τι μπορεί να επιδιώκει να προστατεύσει η Ρωσία στην Αρκτική και γιατί».

Μετά από 10 μήνες έρευνας στην ιστορία εκπαίδευσης θαλάσσιων θηλαστικών, η ομάδα του ντοκιμαντέρ συνάντησε έναν από τους τελευταίους βετεράνους του πρώιμου προγράμματος του Ναυτικού των ΗΠΑ στην Καλιφόρνια. Ο Μπλερ Έρβιν, πρώην εκπαιδευτής δελφινιών, εξήγησε πως ανέπτυξε το πρόγραμμα. «Οι κολυμβητές δημιουργούν φυσαλίδες και οι φυσαλίδες προκαλούν θόρυβο. Η ακοή του δελφινιού είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και ήταν αλάνθαστη σε αυτό το πλαίσιο», ανέφερε.

Ο Έρβιν και η ομάδα του εκπαίδευσαν δελφίνια να κολυμπούν σαν σκοποί, εντοπίζοντας εισβολείς. Έσπρωχναν μια πλακέτα με το ρύγχος τους για να ηχήσουν συναγερμό εάν ανίχνευαν θόρυβο. Η Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε σύντομα το δικό της πρόγραμμα με παρόμοιες τεχνικές. Στη Σεβαστούπολη της Κριμαίας, μια ομάδα δελφινιών φρουρούσε τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας, προειδοποιώντας για την προσέγγιση υποβρύχιων σαμποτέρ.

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει μαρτυρίες της ειδικού σε φάλαινες, δρ. Εύα Ζουρντέν, η οποία παρατήρησε τη συμπεριφορά του Χβαλντιμίρ το 2019 στο λιμάνι του Χάμερφεστ. Διαπίστωσε πως ο Χβαλντιμίρ πλησίαζε τις κάμερες που κρατούσαν όσοι επιχειρούσαν να κολυμπήσουν κοντά του. «Ήταν προφανές πως αυτή η φάλαινα είχε εξοικειωθεί να ακουμπά με τη μύτη της οτιδήποτε έμοιαζε με στόχο», δήλωσε η Ζουρντέν.

Στη δεκαετία του 1980, καθώς η στρατηγική σημασία της Αρκτικής αυξανόταν κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, ξεκίνησε μια νέα φάση του προγράμματος στη ρωσική πόλη Μούρμανσκ. Εδώ, η Σο υποπτεύεται ότι τα θαλάσσια θηλαστικά χρησιμοποιούνταν για τη φρούρηση των υποβρυχίων της Βόρειας Στρατιάς. Ένας πρώην εκπαιδευτής δελφινιών και διοικητής πυρηνικού υποβρυχίου, ο Βολοντίμιρ Μπελούσιουκ, αποκαλύπτει στο ντοκιμαντέρ πως οι εκπαιδευτές στράφηκαν στις φάλαινες, καθώς τα δελφίνια αρρώσταιναν σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός.

«Θέλαμε να ανακαλύψουμε περισσότερα για την πραγματική ταυτότητα της φάλαινας», δήλωσε η Σο. «Είναι ένα μυστήριο που έχει συναρπάσει τον κόσμο. Παράλληλα μας έδωσε την ευκαιρία να διερευνήσουμε την ιστορία της στρατιωτικής εκπαίδευσης θαλάσσιων θηλαστικών, κάτι που λίγοι γνωρίζουν, καθώς ήταν καλυμμένο από μυστικότητα για δεκαετίες».

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η χρηματοδότηση για προγράμματα θαλάσσιων θηλαστικών μειώθηκε, αλλά η εμφάνιση της «κατασκοπευτικής φάλαινας» ήταν ένα από τα σημάδια της ανανέωσης αυτών των επενδύσεων. Εικόνες από μια ναυτική βάση στη ρωσική πόλη Ολένια Γκούμπα αποκάλυψαν δύο μεγάλες πλωτές κατασκευές που περιείχαν «λευκές κηλίδες», πιθανώς μπελούγκες.

Ο Χβαλντιμίρ βρέθηκε νεκρός νωρίτερα φέτος από δύο ψαράδες στον κόλπο Ρισαβίκα στη νότια Νορβηγία. Η αστυνομία ξεκίνησε έρευνα μετά από καταγγελίες φιλοζωικών οργανώσεων ότι πυροβολήθηκε. Ωστόσο, η νεκροψία έδειξε ότι πέθανε όταν ένα ξυλαράκι σφηνώθηκε στο στόμα του.

Με πληροφορίες από Guardian