Ο Basel Adra, Παλαιστίνιος, και ο Yuval Abraham, Ισραηλινός, πέρασαν πέντε χρόνια δημιουργώντας μια ταινία που παρουσιάζει την καθημερινή ζωή στο χωριό του Adra υπό ισραηλινή κατοχή. Το αποτέλεσμα, η ταινία “No Other Land”, χαιρετίστηκε ως ένα από τα πιο δυνατά ντοκιμαντέρ της χρονιάς, κερδίζοντας βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.

Η ταινία προκάλεσε αντιδράσεις, απειλές θανάτου προς τους δημιουργούς της και – παρά την αναγνώριση – δεν έχει βρει ακόμη διανομέα στις ΗΠΑ. Το αν θα προβληθεί εκεί, παραμένει ένα μυστήριο.

Η ταινία ταξίδεψε στη Γαλλία και θα βρεθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ έχει ήδη πωληθεί σε πολλές διεθνείς αγορές. Διατηρεί την υποψηφιότητά της για τα Βραβεία Όσκαρ, όπου το Lincoln Center στη Νέα Υόρκη θα την προβάλει για μια εβδομάδα, για να καλύψει τις προϋποθέσεις συμμετοχής της.

Κανένας διανομέας με θάρρος;

Οι δημιουργοί της ωστόσο πιστεύουν ότι η αδυναμία εξεύρεσης διανομέα στις ΗΠΑ οφείλεται σε πολιτικούς λόγους, με την ημέρα των εκλογών μεταξύ της Δημοκρατικής υποψήφιας Kamala Harris και του Ρεπουμπλικανού υποψήφιου Donald Trump να πλησιάζει.

«Ίσως φοβούνται ότι θα χάσουν χρηματοδότηση αν νικήσει ο Trump», λέει ο Abraham. «Ο Basel ρίσκαρε τη ζωή του για χρόνια για να κινηματογραφήσει αυτό το υλικό. Αυτό απαιτεί μεγάλο θάρρος. Δεν μπορούμε να έχουμε ούτε έναν διανομέα με το θάρρος να αναλάβει αυτό το ρίσκο για να διανείμει ένα τόσο αναγνωρισμένο και σημαντικό ντοκιμαντέρ;».

Διαβασε ακομα

Με όπλο την κάμερα: Ένας Ισραηλινός και ένας Παλαιστίνιος στο ντοκιμαντέρ της χρονιάς

Το “No Other Land” ξεκίνησε πολύ πριν το τελευταίο κεφάλαιο του πολέμου στη Γάζα. Η ιστορία παρουσιάζεται κυρίως από την πλευρά του Adra, που γεννήθηκε στη Masafer Yatta, ένα σύμπλεγμα χωριών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.

Η περιοχή, μια ορεινή έκταση νότια της Χεβρώνας, για δεκαετίες ήταν τόπος διαμαρτυριών κατά της ισραηλινής κυβέρνησης, η οποία διέταξε την απομάκρυνση των Παλαιστινίων για να δημιουργηθεί στρατιωτική ζώνη εκπαίδευσης.

Το 1980, ο ισραηλινός στρατός κήρυξε τη Masafer Yatta ως κλειστή «ζώνη βολών». Οι ισραηλινές αρχές υποστήριξαν ότι οι κάτοικοι — Άραβες Βεδουίνοι που ασκούν παραδοσιακή γεωργία και κτηνοτροφία — χρησιμοποιούσαν την περιοχή μόνο μέρος του έτους και δεν είχαν μόνιμες κατασκευές εκείνη την περίοδο.

Ο Adra γεννήθηκε μέσα σε αυτήν την κατάσταση. Ο πατέρας του ήταν ακτιβιστής της κοινότητας, και ο Adra ήταν πέντε χρονών όταν η μητέρα του τον πήγε πρώτη φορά σε διαδήλωση.

Μετά από απόφαση δικαστηρίου το 2022, ο στρατός εγκατέστησε σημεία ελέγχου και τακτικά κατέστρεφε δομές της κοινότητας, ακόμα και ένα σχολείο. Η κάμερα, όπως λέει ο Adra, «έγινε το μόνο εργαλείο δίπλα στην επιμονή μας». Κατέγραψε τις τακτικές κατεδαφίσεις σπιτιών, τις βίαιες συγκρούσεις με Ισραηλινούς εποίκους και τον συνεχιζόμενο αντίκτυπο του αγώνα στους κατοίκους του χωριού.

«Άρχισα να τραβάω βίντεο όταν εμείς αρχίσαμε να τελειώνουμε», λέει στην ταινία, η οποία καλύπτει την περίοδο από το 2019 ως το 2023.

Η αποτύπωση της αναλγησίας

Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη καταγραφή των πραγματικοτήτων της ζωής υπό ισραηλινό στρατιωτικό νόμο. Οι οικογένειες ξεριζώνονται, τα παιδιά μεγαλώνουν στη φτώχεια, οι άνθρωποι πεθαίνουν. Αλλά οι δημιουργοί δεν είχαν φανταστεί πόσο χειρότερα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα.

Η ταινία, δημιουργημένη από μια παλαιστινιο-ισραηλινή ομάδα (οι άλλοι δύο σκηνοθέτες είναι οι Hamdan Ballal και Rachel Szor), ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2023, λίγο πριν την επίθεση της Χαμάς και την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.

Στις 7 Οκτωβρίου 2023, μαχητές της Χαμάς σκότωσαν πάνω από 1.200 άτομα στο νότιο Ισραήλ, παίρνοντας περίπου 250 ομήρους. Η ισραηλινή αντεπίθεση στη Γάζα έχει σκοτώσει περισσότερους από 43.000 Παλαιστινίους, πάνω από τους μισούς γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με Παλαιστίνιους αξιωματούχους υγείας. Στη Δυτική Όχθη, οι συχνές επιδρομές και η αυξανόμενη βία από εβραίους εποίκους έχουν αυξήσει τους νεκρούς από τις 7 Οκτωβρίου σε περισσότερους από 760.

«Βλέπω τις ειδήσεις τις τελευταίες μέρες. Εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώνονται στη Γάζα, Ισραηλινοί όμηροι πεθαίνουν, σφαγές συμβαίνουν καθημερινά, ασταμάτητα», λέει ο Abraham, Εβραίος δημοσιογράφος από το νότιο Ισραήλ. «Και είμαστε εδώ, προβάλλοντας μια ταινία σε κλιματιζόμενους κινηματογράφους. Υπάρχει μια μεγάλη δυσαρμονία στο να συμμετέχεις σε φεστιβάλ όταν τίποτα δεν είναι εορταστικό και όλα γίνονται χειρότερα».

Ο πόλεμος στη Γάζα -και τώρα ο πόλεμος στο Λίβανο και η απειλή πολέμου με το Ιράν – έχει αναπόφευκτα αλλάξει το τοπίο για το “No Other Land”, μια ταινία που συνδυάζει το ντοκιμαντέρ και την ακτιβιστική διάσταση για να δώσει ανθρώπινη υπόσταση στον παλαιστινιακό πόνο. Έχει κερδίσει βραβεία στο Βερολίνο, στην Ελβετία, στο Βανκούβερ και στη Νότια Κορέα. Αλλά για τον Adra, λίγη σημασία έχει αυτό.

Μια ταινία για να «μη χάσουμε τα σπίτια μας»

«Φτιάξαμε αυτή την ταινία για να μην χάσουμε τη Masafer Yatta, για να μην χάσουμε τα σπίτια μας», λέει ο Adra. «Είναι πολύ επιτυχημένη για την ταινία, αλλά όταν επιστρέφω στην πραγματικότητα, τα πράγματα αλλάζουν προς το χειρότερο. Έτσι υπάρχει αυτή η σύγκρουση στο μυαλό μου. Η ταινία πετυχαίνει και έχει δημοσιότητα, οι άνθρωποι θέλουν να τη δουν, αλλά δεν βοηθάει σε αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Δεν αλλάζει τίποτα».

Το “No Other Land” βρέθηκε στο κέντρο αντιπαραθέσεων λίγο μετά την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου τον Φεβρουάριο. Κατά την αποδοχή του βραβείου ντοκιμαντέρ, ο Adra μίλησε για τη δυσκολία να το δεχθεί «όταν δεκάδες χιλιάδες από τον λαό μου σφαγιάζονται από το Ισραήλ στη Γάζα». Ο Abraham ζήτησε το τέλος της ισραηλινής κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη.

Στη Γερμανία, όπου οι αντιισραηλινές δηλώσεις αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη ευαισθησία, πολλοί πολιτικοί κατηγόρησαν τους δημιουργούς για τη μονομέρεια τους. Η υπουργός Πολιτισμού της Γερμανίας, Claudia Roth, δήλωσε ότι οι δηλώσεις ήταν «σοκαριστικά μονόπλευρες». Ο δήμαρχος του Βερολίνου, Kai Wegner, τις χαρακτήρισε «απαράδεκτη σχετικοποίηση». Ο πρέσβης του Ισραήλ στη Γερμανία, Ron Prosor, τις αποκάλεσε «κραυγαλέο αντισημιτικό λόγο».

Ο Abraham, που λέει ότι έλαβε απειλές θανάτου, δήλωσε ότι ήταν «έξαλλος» με τις αντιδράσεις. Ως απόγονος θυμάτων του Ολοκαυτώματος, θεωρεί ότι η κατηγορία της αντισημιτικής ερμηνείας των πολιτικών του Ισραήλ αφαιρεί νόημα από τον όρο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Basel Adra (@basilaladraa)

Η σχέση μεταξύ του Adra και του Abraham, μια σχέση που ελπίζουν να αντιπροσωπεύει την ισραηλο-παλαιστινιακή συνύπαρξη, είναι κεντρικό κομμάτι του “No Other Land”. Μαζί τρέχουν να καταγράψουν την άφιξη των τανκς ή των στρατιωτικών μπουλντόζων, εκφράζουν την απογοήτευσή τους από την ελάχιστη προσοχή που λαμβάνουν οι αναρτήσεις τους στα κοινωνικά δίκτυα και αναλογίζονται το μέλλον τους.

Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ τους. Ο ένας ζει υπό αστικό δίκαιο, ο άλλος υπό στρατιωτικό. Το αν ο Adra θα μπορέσει να περάσει τα σημεία ελέγχου για να ταξιδέψει στο εξωτερικό είναι πάντα αμφίβολο. Στην ταινία, ο Παλαιστίνιος συνδημιουργός του ντοκιμαντέρ, Ballal, αμφισβητεί τον ρόλο του Abraham στον αγώνα τους.

«Θα μπορούσε να είναι ο αδελφός ή ο φίλος σου που κατέστρεψε το σπίτι μου», λέει ο Ballal.

Διαβασε ακομα

Το Berlinale εξόργισε το Ισραήλ για τα μηνύματα στήριξης στους Παλαιστίνιους

«Ως Ισραηλινός, πιστεύω ότι το status quo βλάπτει τους Ισραηλινούς επειδή η ασφάλεια στη γη μας είναι αμοιβαία», λέει ο Abraham στο Associated Press. «Οι άνθρωποι εξαρτώνται ο ένας από τον άλλον. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να έχουμε ασφάλεια αν οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν ελευθερία».

Ακόμη και πριν από τον πόλεμο στη Γάζα, ο Adra και ο Abraham αγωνίζονταν να τραβήξουν τη διεθνή προσοχή για τη Masafer Yatta.

Με πληροφορίες από Associated Press