Μέσα σε μόλις 15 λεπτά, όση είναι η διάρκεια της ταινίας Blood Like Water, η Dima Hamdan καταφέρνει να δώσει μία διαφορετική, αλλά ίσως και πιο σκληρή, διάσταση στην πραγματικότητα των Παλαιστινίων υπό την ισραηλινή κατοχή.

Η ιστορία που αφηγείται η ταινία, λαμβάνει χώρα σε μόλις μία νύχτα. Ένας νεαρός Παλαιστίνιος, ο Shadi, επιστρέφει τρομοκρατημένος στο σπίτι του στη Δυτική Όχθη. Εξομολογείται στους γονείς του, ότι ο ισραηλινός στρατός προσπαθεί να τον αναγκάσει να καταδώσει τους φίλους και τους γείτονές του.

«Τι έχουν εναντίον σου;» ρωτάει ο πατέρας του με φόβο στη φωνή του. Το τηλέφωνο χτυπάει. Μια φωνή ανακοινώνει στην οικογένεια, ότι ο Shadi είναι ομοφυλόφιλος και ότι -αν δεν συνεργαστεί- θα δημοσιοποιηθεί ένα ροζ βίντεό του σε όλη την πόλη.

Η ισραηλινή κατοχή παίρνει απροσδόκητες μορφές στην καθημερινότητα των κατοίκων της Δυτικής Όχθης. Η Παλαιστίνια σκηνοθέτις και πρώην δημοσιογράφος Dima Hamdan σκιαγραφεί έναν από αυτούς στην ταινία μικρού μήκους Blood Like Water.

«Ήθελα να δείξω το δίλημμα των οικογενειών. Το παλαιστινιακό ζήτημα είναι σημαντικό, αλλά το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά. Θα ήμασταν ικανοί να εκθέσουμε τους εαυτούς μας στη δημόσια χλεύη, προκειμένου να προστατεύσουμε τον σκοπό και να μην γίνουμε προδότες; Η επιλογή είναι πολύ δύσκολη και, όπως και να έχει, θυσιάζουμε κάτι», λέει σε συνέντευξή της στην EL PAÍS.

Η Hamdan, η οποία είναι διευθύντρια του Δικτύου Δημοσιογράφων Marie Colvin, είδε την ταινία της να λαμβάνει διακρίσεις σε φεστιβάλ στο Όσλο, τη Βαρκελώνη και το Μπρούκλιν, και κυρίως, το διάσημο βραβείο Iris, το οποίο προορίζεται για ταινίες που εστιάζουν σε LGBTQ θέματα.

Η δημιουργός λέει ότι το Ισραήλ «σαμποτάρει την ίδια του την εικόνα» ως γκέι παράδεισος, λόγω της έλλειψης σεβασμού των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, ιδίως στη Γάζα.

Στη Δυτική Όχθη η ομοφυλοφιλία δεν θεωρείται έγκλημα, αλλά στην ταινία, γίνεται σαφές ότι στην Παλαιστίνη είναι προτιμότερο να έχει κανείς ένα παιδί που διακινεί ναρκωτικά ή έναν μαχητή παρά έναν ομοφυλόφιλο.

Όπως λέει η Hamdan, «η παλαιστινιακή κοινωνία είναι αρκετά ποικιλόμορφη, αλλά υπάρχει ένα σύμφωνο σιωπής, ένα ταμπού. Το μήνυμα είναι ότι μπορείς να είσαι γκέι, αλλά όχι ανοιχτά. Αυτό που κάνουν οι Ισραηλινοί είναι, ότι δεν λένε στους γονείς σου ότι είσαι ομοφυλόφιλος, αλλά το λένε σε όλη την πόλη και το εκθέτουν με τρόπο κραυγαλέο και εξευτελιστικό, διανέμοντας ένα ροζ βίντεο που έχει καταγραφεί χωρίς τη συγκατάθεσή σου. Άλλο πράγμα είναι να ξέρει ο γείτονάς σου ότι είσαι ομοφυλόφιλος και άλλο να σε παρακολουθεί στην πράξη».

Γιατί όμως επέλεξε να διηγηθεί αυτή την ιστορία, η οποία είναι μεν προϊόν μυθοπλασίας, αλλά οι πληροφορίες στις οποίες βασίζεται είναι πραγματικές; Όπως λέει, «είμαι Παλαιστίνια, ξέρω ότι το Ισραήλ εκβιάζει τους ανθρώπους για να συνεργαστούν μαζί του. Θυμάμαι μια συζήτηση, πριν από πολλά χρόνια, με έναν φίλο στη Ραμάλα, στην οποία μου είπαν ότι μια από τις τελευταίες τακτικές του ισραηλινού στρατού ήταν ο εκβιασμός ομοφυλόφιλων ανδρών και, ότι το βρήκαν αρκετά εύκολο, κυρίως με εκείνους που προέρχονταν από πολύ συντηρητικά παλαιστινιακά σπίτια».

Η ταινία επικεντρώνεται στον πόνο των γονέων, της οικογένειας. Η Hamdan ήθελε να δείξει ακριβώς αυτό: Το δίλημμα των οικογενειών. «Ο παλαιστινιακός αγώνας είναι σημαντικός, αλλά το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά. Τι θα κάναμε εμείς αν βρισκόμασταν σε αυτή την κατάσταση; Θα ήμασταν ικανοί να εκθέσουμε τους εαυτούς μας στη δημόσια απαξίωση, προκειμένου να προστατεύσουμε τον σκοπό και να μην γίνουμε προδότες; Η επιλογή είναι πολύ δύσκολη και όπως και να έχει, κάτι θυσιάζουμε», λέει.

Ως παράδειγμα αναφέρει την περίπτωση ενός αγοριού, που υπέφερε από αυτού του είδους τον εκβιασμό, και ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας. Αλλά, συμπληρώνει, αν δεν δημοσιοποιούνται περισσότερες περιπτώσεις, φοβάμαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή η ισραηλινή στρατηγική λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό και οι άνθρωποι συνεργάζονται.

Στην ταινία δύο ιδέες είναι πανταχού παρούσες: Η θυσία και η αφοσίωση. Σύμφωνα με την Hamdan, «ο κόσμος νομίζει ότι ο αγώνας κατά της ισραηλινής κατοχής, σημαίνει ότι κάποιος εγκαταλείπει τη ζωή του, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Υπάρχουν και άλλες θυσίες και άλλοι τρόποι να αντισταθείς. Για παράδειγμα, ορισμένοι γονείς βάζουν στιγμιαία στην άκρη τη φήμη και την τιμή τους και λένε στον κόσμο: Κοιτάξτε, αυτές είναι οι επιλογές μας, είτε συνεργαζόμαστε με τον ισραηλινό στρατό, πράγμα που μας καθιστά προδότες και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο άλλων ανθρώπων λόγω των πληροφοριών που θα τους δώσουμε, είτε δεχόμαστε ότι ο γιος μας είναι ομοφυλόφιλος και η εικόνα μας στιγματίζεται».

Όμως μπορεί κανείς να μιλά τόσο ανοιχτά στην Παλαιστίνη σήμερα; Η Hamdan πιστεύει πως θα ήταν ανακούφιση για πολλούς ανθρώπους, αν αυτά τα πράγματα έπαυαν να είναι ταμπού.

«Γιατί κάνουμε ένα δώρο στην κατοχή. Το Ισραήλ είναι σε θέση να κάνει τόση ζημιά επειδή έχει στη διάθεσή του πληροφορίες από ανθρώπους, δηλαδή συνεργάτες, μέσα στην Παλαιστίνη. Μπορούμε να τους στερήσουμε ένα μέρος από αυτό, αν οι Παλαιστίνιοι ομοφυλόφιλοι δεν φοβούνται να είναι αυτό που είναι και σταματήσουν να φοβούνται την κοινωνική πίεση», εξηγεί.

Τους τελευταίους μήνες, τουλάχιστον δύο φωτογραφίες έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας με ισραηλινούς στρατιώτες να κρατούν τη σημαία των ΛΟΑΤΚΙ πάνω από τα ερείπια της Γάζας. Η Hamdan το χαρακτηρίζει αυτό ειρωνικό.

Και εξηγεί: «Το Ισραήλ αυτοπαρουσιάζεται ως η γκέι πρωτεύουσα του κόσμου, αλλά καταστρέφει τη φήμη του με τη δημοσίευση αυτών των φωτογραφιών. Σαμποτάρουν την ίδια τους την εικόνα. Το να βλέπεις έναν Ισραηλινό στρατιώτη να επιδεικνύει την LGBTQ σημαία πάνω από τα ερείπια της Γάζας είναι προσβλητικό για κάθε γκέι άνθρωπο στον κόσμο».

Η ταινία της έτυχε πολύ καλής υποδοχής σε όλα τα φεστιβάλ, ειδικά στα LGBTQ, και η ίδια νιώθει ότι η κοινότητα αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει το Ισραήλ. Όχι εξαιτίας του εκβιασμού του προς τους ομοφυλόφιλους Παλαιστίνιους, αλλά για την έλλειψη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Hamdan λέει πως έκανε αυτό το μικρού μήκους φιλμ για την παλαιστινιακή κοινωνία, για τους ανθρώπους που επηρεάζονται άμεσα από αυτό που παρουσιάζει. Είναι μια ταινία που χρηματοδοτήθηκε επίσης από Παλαιστίνιους.

Θα προβαλλόταν το 2023 σε ένα φεστιβάλ στη Ραμάλα, αλλά άρχισε ο πόλεμος και όλα πήγαν πίσω. Τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, η ταινία προβλήθηκε στη Ραμάλα, τη Βηθλεέμ και τη Χεβρώνα, αλλά δυστυχώς οι αίθουσες ήταν άδειες, επειδή κανείς δεν έχει διάθεση λόγω της τρέχουσας κατάστασης. «Μετά βίας έλαβα κάποια σχόλια μετά τις προβολές, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε. Δεν μπορούμε να τα πάρουμε όλα πίσω και να παραμείνουμε βουβοί», λέει.

Το Ισραήλ δεν διαπράττει μόνο γενοκτονία στη Γάζα, σύμφωνα με την Hamdan «αλλά θέλει να μας παραλύσει όλους και να μας στερήσει την ελπίδα. Αυτός ο πόλεμος έχει σκοτώσει κάτι μέσα μας. Εγώ, για παράδειγμα, δεν είμαι η ίδια. Δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου, αλλά συνεχίζω να πιέζω προς τα εμπρός γιατί αυτό πρέπει να κάνω, γιατί δεν μπορώ να καταρρεύσω. Σε λίγους μήνες, όταν τελειώσω με την παρουσίαση της ταινίας σε φεστιβάλ, θα βάλω την ταινία στο διαδίκτυο με ελεύθερη πρόσβαση, ώστε να τη δουν όλοι στην Παλαιστίνη».

Η Hamdan συγκέντρωσε πληροφορίες και υλικό για την ταινία της κάνοντας έρευνα και συνεντεύξεις για μήνες πριν αρχίσουν τα γυρίσματα. Τη βοήθησε πολύ, όπως παραδέχεται, το γεγονός ότι είχε εργαστεί και ως δημοσιογράφος στην Παλαιστίνη και είχε δημιουργήσει κάποιες επαφές.

«Έκανα πολλές συνεντεύξεις ρωτώντας τους ανθρώπους, τι θα κάνατε αν σας συνέβαινε αυτό; Συνάντησα πολλή σιωπή. Οι Ισραηλινοί ξέρουν τι κάνουν και στοχεύουν σε παραδοσιακές οικογένειες, στις οποίες οι γονείς δεν είναι διατεθειμένοι να αναγνωρίσουν δημοσίως ότι οι γιοι τους είναι ομοφυλόφιλοι. Όχι από θρησκευτική άποψη, αλλά μάλλον από πολιτιστική και κοινωνική», λέει.

Η ταινία γυρίστηκε στη Βηθλεέμ, στη Δυτική Όχθη, όπου οι σχέσεις μεταξύ δύο ατόμων του ίδιου φύλου δεν αποτελούν έγκλημα. Στη Γάζα, εξακολουθεί να ισχύει ο βρετανικός ποινικός κώδικας, ο οποίος καθιστά τις σχέσεις μεταξύ δύο ανδρών αξιόποινες με ποινή φυλάκισης.

Η ίδια λέει ότι για την ίδια, πέρα από τη γεωγραφία, το πιο σημαντικό ήταν να απεικονίσει το δίλημμα μιας οικογένειας και ότι, τελικά, στην Παλαιστίνη όλοι βρίσκονται σε έναν αγώνα ενάντια στον εαυτό τους.

«Η πρόκληση ήταν να αφηγηθώ σε 15 λεπτά μια ιστορία με την οποία θα μπορούσαν να ταυτιστούν όλοι οι Παλαιστίνιοι, όπου κι αν βρίσκονται. Στη Γάζα υπάρχει επίσης εκβιασμός, αλλά αναμφίβολα λαμβάνει χώρα με άλλες αποχρώσεις και μορφές. Η Χαμάς είναι πιο συντηρητική από τις Aρχές στη Ραμάλα, αλλά δεν έχει επίσης οργανώσει ένα κυνήγι μαγισσών εναντίον των ομοφυλόφιλων. Νομίζω ότι έχουν πιο σημαντικά πράγματα στην ατζέντα τους», σημειώνει.

Οι άνθρωποι στη Δυτική Όχθη στήριξαν το εγχείρημά της. «Όταν βρήκαμε το σπίτι στο οποίο διαδραματίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, εξήγησα την πλοκή της ταινίας στον ιδιοκτήτη και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Ο άνθρωπος είχε φυλακιστεί σε ισραηλινή φυλακή τη δεκαετία του 1980 και μου είπε ότι εκείνη την εποχή το Ισραήλ νάρκωνε τους Παλαιστίνιους όταν πήγαιναν, για παράδειγμα, σε ένα ινστιτούτο ομορφιάς. Οι γυναίκες ξυπνούσαν ώρες αργότερα γυμνές, σε ένα μέρος που δεν αναγνώριζαν. Το τηλέφωνο χτυπούσε και μια φωνή τους έλεγε ότι είχαν ένα πολύ αποκαλυπτικό βίντεο τους και ότι έπρεπε να συνεργαστούν με το Ισραήλ», θυμάται.

Όμως τι συμβαίνει με τις λεσβίες στην Παλαιστίνη; Υπόκεινται στο ίδιο είδος εκβιασμού με τους άνδρες; Η Hamdan λέει πως δεν ξέρει αν συμβαίνει κάτι τέτοιο. «Νομίζω όμως ότι οι Παλαιστίνιοι άνδρες, λόγω του τρόπου με τον οποίο είναι δομημένη η κοινωνία μας και η εικόνα των ανδρών μέσα σε αυτήν, είναι πολύ πιο ευάλωτοι. Και οι Ισραηλινοί το γνωρίζουν αυτό».

Tags