Σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από τις τελευταίες pop επιτυχίες και τις υπηρεσίες streaming ήχου, θα μπορούσε κανείς να εκπλαγεί διαπιστώνοντας ότι η Gen Z, η δημογραφική ομάδα που γεννήθηκε μεταξύ 1997 και 2012, έχει αναπτύξει μια βαθιά αγάπη για τη νοσταλγική μουσική – συγκεκριμένα, τις μελωδίες από τις δεκαετίες του ’90 και του 2000.

Αυτή η πολιτιστική μετατόπιση εγείρει ερωτήματα σχετικά με τους παράγοντες που προκαλούν την αγάπη της Generation Z για τους ήχους του παρελθόντος και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για το πώς αυτή η νέα προτίμηση, επηρεάζει τη ραδιοφωνική τους «κατανάλωση».

Προχωράμε μπροστά ανατρέχοντας στο παρελθόν; Και μήπως όλα τα παλιά μοιάζουν πλέον πολύτιμα και κάνουν comeback;

Μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι είναι αποκλειστικά η δύναμη των oldies, που ωθεί τη νέα γενιά να ακούσει μουσική που δημιουργήθηκε πριν από την εποχή της, αλλά αυτό πηγαίνει πέρα από τα κλασικά και περισσότερο από ό,τι μπορείς να φανταστείς.

Τι πυροδοτεί τη νοσταλγία

Όλοι απολαμβάνουμε ένα καλό ταξίδι στις αναμνήσεις. Οι εκπληκτικές μυρωδιές, οι ήχοι και οι μνήμες από μέρη και στιγμές της παιδικής μας ηλικίας, μας δίνουν μια αίσθηση παρηγοριάς, ασφάλειας και υπενθύμισης απλούστερων εποχών.

Όμως αυτό το φαινόμενο, να αγκαλιάζουν τη μουσική μιας δεκαετίας στην οποία δεν έζησαν, είναι κάπως μοναδικό για τη γενιά Z.

Αν έχεις μεγαλώσει στη δεκαετία του ’90, το πιο πιθανό είναι να νοσταλγείς τους Backstreet Boys, τον Snoop Dogg, τους Nirvana ή τη Mariah Carey. Έχεις επίσης ζήσει εκείνη τη δεκαετία μέσα από τα παιχνίδια, τη μόδα και τη μουσική, επομένως η νοσταλγία σου για τα ’90s έχει αυθεντικές ρίζες.

Αλλά για τη Gen Z, παρόλο που δεν μεγάλωσε σε εκείνη την εποχή ή δεν την έζησε πραγματικά, το να ακούς και να αγαπάς τη δεκαετία του ’90 έχει να κάνει με την αναζήτησή τους για θαλπωρή και «απόδραση» και για μια εποχή, που η ζωή ήταν λιγότερο αγχωτική και πιο ξέγνοιαστη.

Ενδεικτικό είναι, ότι το 42% της Gen Z ακούει μουσική για να «δραπετεύσει» από την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που κατακλύζεται από συνεχείς κακές ειδήσεις, όπως η πανδημία του Covid-19, η αύξηση του κόστους ζωής, ο πόλεμος στην Ουκρανία και την Γάζα.

Σημαντικό ρόλο παίζει και ο νέος τρόπος ζωής της γενιάς Z, που είναι οι πρώτοι «ψηφιακοί ιθαγενείς», οι οποίοι γνωρίζουν τη ζωή με κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η μουσική και το mood της γενιάς Z

Ενώ οι Millennials και η Gen X ακούν κυρίως μουσική της δεκαετίας του ’90, το 29% της Gen Z προτιμά να ακούει μουσική της δεκαετίας του ’90 έναντι του 23% που προτιμά τη μουσική της δεκαετίας του 2000.

Αυτή η τάση συνεχίστηκε και το 2024 με τις επιχειρήσεις να επανακυκλοφορούν εμβληματικά παιχνίδια και αξεσουάρ της δεκαετίας του ’90 και του 2000, με την ελπίδα να προσελκύσουν τη νέα γενιά.

Η γενιά Z ακούει επίσης περισσότερα μελαγχολικά τραγούδια από οποιαδήποτε άλλη γενιά. Το Spotify ανέφερε, ότι η λέξη «λυπημένος» είναι ο όρος που αναζητούν περισσότερο παγκοσμίως οι άνθρωποι της γενιάς Z, όταν αναζητούν μουσική. Προτιμούν να αναζητούν τραγούδια που προσφέρουν ένα νοσταλγικό συναίσθημα και είναι πιο πιθανό να αγκαλιάσουν τα συναισθήματά τους.

Πλατφόρμες όπως το TikTok εισάγουν επίσης τα νεότερα ακροατήρια σε τραγούδια από προηγούμενες δεκαετίες μέσω viral challenges και trends.

Σύντομα βίντεο κλιπ με κλασικές επιτυχίες που μετατρέπονται σε νέες, πιο μοντέρνες, πιο γρήγορες εκδοχές, ενθαρρύνουν τους χρήστες να αναζητήσουν τα ολόκληρα τραγούδια και να εντρυφήσουν βαθύτερα στη μουσική από προηγούμενες εποχές.

Gen Z και ραδιόφωνο

Υπάρχουν δύο όψεις αυτής της ιστορίας: Κάποιοι θα πουν ότι το ραδιόφωνο δεν απευθύνεται στη Gen Z και άλλοι μπορεί να πουν ότι απευθύνεται.

Η απάντηση έγκειται πρωτίστως στον αριθμό και δευτερευόντως στον επιμορφωτικό και κοινωνικό χαρακτήρα του ραδιοφωνικού προγράμματος.

Το μέσο που κατά κύριο λόγο ξεσηκώνει τη Gen Z είναι ο ήχος και το ραδιόφωνο φαίνεται να αποτελεί μεγάλο μέρος αυτής της εμπειρίας.

Το ένα τρίτο αυτού του πληθυσμού, δήλωσε ότι ξεκίνησε ως ραδιοφωνικός ακροατής και στη συνέχεια μετακινήθηκε προς το διαδικτυακό ραδιόφωνο συνεχούς ροής.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Edison Research το 2022 αποκάλυψε ότι το ραδιόφωνο εξακολουθεί να είναι ισχυρό στον αμερικανικό πληθυσμό της γενιάς Ζ, καταλαμβάνοντας την πρώτη τριάδα με 15%, με το YouTube να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με 24% και το streaming audio στο Νο1 με 35%.

Ωστόσο, ακούν λιγότερο ραδιόφωνο και περισσότερο άλλες πηγές ήχου από τους millennials (43%).

Και όμως, το ραδιόφωνο συνεχίζει να αφήνει το στίγμα του ως μία από τις μοναδικές πλατφόρμες που προωθούν σημαντικά τις διαφημίσεις: Το 85% του πληθυσμού 18-34 προτιμά να ακούει ραδιόφωνο από οποιοδήποτε άλλο μέσο, ακόμη και με διαφημίσεις.

Η έρευνα «Share of Ear Q2 2023 της Edison Research: How Americans Listen to Music» υποστήριξε επίσης αυτόν τον ισχυρισμό, δηλώνοντας ότι το 69% των ατόμων άνω των 18 ετών ξοδεύουν περισσότερο χρόνο και είναι δεκτικοί στην ακρόαση ραδιοφώνου με διαφημίσεις.

Επιπλέον, το ραδιόφωνο είναι το κορυφαίο μέσο που υποστηρίζεται από διαφημίσεις μεταξύ των 18-34 ετών. Όσον αφορά την ακρόαση μέσα στο αυτοκίνητο, το 79% των 18-34 του πληθυσμού των ΗΠΑ επιλέγει να ακούει ραδιόφωνο έναντι του 22% που προτιμά να χρησιμοποιεί υπηρεσίες ροής ήχου.

Αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στην προσεγμένη επιλογή τραγουδιών, λόγου και ειδήσεων που βοηθούν τους νεότερους ακροατές να έχουν το καλύτερο και από τους δύο κόσμους: Να συνδέονται με τον σημερινό κόσμο και ταυτόχρονα να ζουν σε μια εποχή του παρελθόντος.

Σε μια έρευνα επισημάνθηκε ότι οι νέοι ακροατές θεωρούν ότι το ραδιόφωνο τους βοηθάει να αποφορτιστούν (72%) και τους παρέχει καλύτερα επιλεγμένο περιεχόμενο σε αντίθεση με τις υπηρεσίες streaming ήχου (56%).

Άλλοι λόγοι περιλαμβάνουν το στοιχείο της έκπληξης, τη χρήση πιο ανθρώπινων λιστών αναπαραγωγής με κρυμμένα διαμάντια τραγουδιών και το περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο και τα τμήματα ομιλίας από τους ραδιοφωνικούς παραγωγούς, που προσθέτουν στη γοητεία της ραδιοφωνικής ακρόασης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την παλαιότερη μουσική.

Οι υπηρεσίες streaming μουσικής μπορεί να μην προτείνουν κάποια τραγούδια από το παρελθόν, καθώς οι λίστες αναπαραγωγής δημιουργούνται με βάση αλγορίθμους και όχι με βάση την πραγματική ανθρώπινη κατανόηση και εμπειρία.

Αυτό μπορεί να περιορίσει τραγούδια της δεκαετίας του ’90 όπως το «Back In the Day» από τον Ahmad, το «Cha Cha Cha» από τους Flipmode Squad και το «Request Line» από τον Zhane από το να εμφανιστούν στις λίστες αναπαραγωγής του streaming.

Αλλά μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι με τη γέννηση των υπηρεσιών streaming και της μουσικής ακρόασης on-demand, το ραδιόφωνο θα οδηγηθεί τελικά στο θάνατό του. Υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία σχετικά με αυτή τη μάχη μεταξύ ραδιοφώνου και διαδικτυακών υπηρεσιών streaming.

Ωστόσο, μια έρευνα που έγινε σε μια από τις πιο ανεπτυγμένες και άκρως οικονομικές χώρες, έδειξε ότι το ραδιόφωνο είναι ισχυρό όσο ποτέ και συνεχίζει να είναι ο κυρίαρχος ψηφιακός ήχος, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να είναι 17 φορές μεγαλύτερο από τις υπηρεσίες streaming στις ΗΠΑ.

Το παρελθόν εναρμονίζεται με το παρόν

Η αγάπη της γενιάς Z για την παλιά μουσική, ιδίως των δεκαετιών του ’90 και του ’00, αντανακλά την επιθυμία για σύνδεση με το παρελθόν σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εισαγωγή αυτής της γενιάς στις διαχρονικές μελωδίες των προηγούμενων δεκαετιών, καλλιεργώντας μια διαγενεακή εκτίμηση για τη μουσική.

Διαβασε ακομα

Γιατί όλοι έχουν τώρα εμμονή με τα παιχνίδια

Παραδόξως, καθώς η γενιά Z καταδύεται στα ηχητικά τοπία του παρελθόντος, το ραδιόφωνο με τις επιμελημένες playlists και την ομαδική ατμόσφαιρα, αναδεικνύεται σε σημαντικό παράγοντα στις μουσικές καταναλωτικές συνήθειές τους.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ νοσταλγίας, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ραδιοφώνου καταδεικνύει την πολύπλοκη, αλλά αρμονική σχέση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος στη διαμόρφωση των μουσικών προτιμήσεων της γενιάς Z.

Με πληροφορίες από Future labs, qwi, trend reports, Spotify, yrmedia, audacyinc, Edison Research