Το ταξίδι ενός αθλητή προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι μακρύ, δύσκολο και γεμάτο εμπόδια. Κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά, όλοι όσοι βάζουν στόχο να αγωνιστούν στην κορυφαία αθλητική διοργάνωση του πλανήτη, σε όλα τα αθλήματα.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπως αυτή του 44χρονου σήμερα Bill May, ο οποίος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, αβέβαιος για το αν θα μπορούσε ποτέ να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Όχι γιατί οι επιδόσεις του δεν ήταν καλές, αλλά γιατί το άθλημα που είχε επιλέξει, επέτρεπε μόνο σε γυναίκες να αγωνίζονται σε υψηλό επίπεδο.

Η συγχρονισμένη κολύμβηση (έτσι λεγόταν ως το 2017 η καλλιτεχνική κολύμβηση) έκανε ντεμπούτο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, ως ένα άθλημα στο οποίο αγωνίζονται μόνο γυναίκες. Σαράντα χρόνια μετά, ήρθε η ώρα να χαλαρώσει ο περιορισμός και να επιτραπεί και η συμμετοχή των ανδρών σε κορυφαίο επίπεδο.

Η εποχή που οι άνδρες αποκλείονταν από την καλλιτεχνική κολύμβηση φαίνεται να φτάνει στο τέλος της

Όπως αποφάσισε το 2022 το παγκόσμιο διοικητικό σώμα του αθλήματος, οι χώρες που θα αγωνιστούν στο ομαδικό αγώνισμα της καλλιτεχνικής κολύμβησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι μπορούν (αλλά δεν υποχρεούνται) να συμπεριλάβουν έως και δύο άνδρες στις οκταμελείς ομάδες τους. Είναι μια απόφαση που αποτελεί ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική του αθλήματος.

Οι άνδρες έκαναν το ντεμπούτο τους στα παγκόσμια πρωταθλήματα καλλιτεχνικής κολύμβησης το 2015, όταν και εισήχθη ένα αγώνισμα μεικτού ντουέτου. Αν και ξεκίνησε με ένα μόνο αγώνισμα, μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, η ανδρική παρουσία έχει αρχίσει να «μεγαλώνει». Από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2023, άνδρες και γυναίκες μπορούν να αγωνίζονται σε κάθε αγώνισμα καλλιτεχνικής κολύμβησης σε επίπεδο παγκόσμιου πρωταθλήματος.

Αποκλεισμός ανδρών και στερεότυπα

Οι λόγοι για τον αποκλεισμό των ανδρών από την καλλιτεχνική κολύμβηση είναι ασαφείς και, όπως επισημαίνει ο May, μπορεί να έρχονται σε αντίθεση με τις ρίζες του αθλήματος. Σύμφωνα με τον May, ο οποίος προφανώς έχει αντιμετωπίσει συχνά αυτό το ερώτημα στο παρελθόν, οι παρόμοιες τεχνικές που μοιράζεται η καλλιτεχνική κολύμβηση με το nihon eiho (μία παραδοσιακή μορφή κολύμβησης που συνδέεται με τους Ιάπωνες σαμουράι) υποδηλώνουν ότι συμμετείχαν άνδρες.

«Ξεκίνησε οπωσδήποτε με πολλούς άνδρες», λέει ο May. «Η Esther Williams [η σταρ του κινηματογράφου που έκανε δημοφιλή τα aquamusicals στις δεκαετίες του 1940 και του ’50], κολυμπούσε πάντα με άνδρες».

Πολλοί πιστεύουν ότι η καλλιτεχνική κολύμβηση είναι ένα άθλημα μόνο για γυναίκες, κάτι που βασίζεται σε ξεπερασμένες αντιλήψεις περί ανδρισμού. Ωστόσο, η αγαπημένη θεωρία του May, είναι πιο πεζή. Όπως εκτιμά, οι προσπάθειες των αμερικανικών πανεπιστημίων να προσφέρουν ίσο αριθμό αθλημάτων ανδρών και γυναικών μετά την εισαγωγή της νομοθεσίας Title IX το 1972, οδήγησαν σε μια ανεπίσημη απόφαση, ότι μόνο οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετέχουν στην καλλιτεχνική κολύμβηση. Και, δεδομένου του μεγάλου ρόλου που έπαιξαν οι ΗΠΑ στη θεσμοθέτηση της καλλιτεχνικής κολύμβησης, η προτίμηση αυτή διεθνοποιήθηκε.

«Μπορείτε να μιλήσετε με πολλούς κριτές, προπονητές που είναι στο άθλημα για μεγάλο χρονικό διάστημα και, πίσω στη δεκαετία του ’60, είχαν πολλούς άνδρες στην ομάδα», λέει ο May. «Και στη συνέχεια, κάποια στιγμή σε αυτό το ταξίδι, άρχισαν να διώχνουν [τους άνδρες] επειδή ήθελαν μια ομάδα μόνο για γυναίκες. Τότε ήρθαν τα στερεότυπα, επειδή υπήρχαν μόνο [γυναίκες] στο άθλημα».

«Όταν ήμουν μικρός, κάποιος με αποκαλούσε ανώμαλο και έλεγε ότι ο μόνος λόγος που το κάνω αυτό, είναι για να είμαι κοντά σε κορίτσια με μαγιό»

Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, μέχρι τις δεκαετίες του 1980 και του ‘90, είχαν αναπτυχθεί στερεότυπα για τους άνδρες στην καλλιτεχνική κολύμβηση.

«Όταν ήμουν μικρός, κάποιος με αποκαλούσε ανώμαλο και έλεγε ότι ο μόνος λόγος που το κάνω αυτό, είναι για να είμαι κοντά σε κορίτσια με μαγιό», λέει ο May. «Υπήρχαν τέτοιου είδους άνθρωποι. Υπάρχουν άνθρωποι που εκφράζουν αμφισβητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα. Οι άνθρωποι θα κρίνουν και θα αμφισβητούν τα πάντα. Όσο περισσότερο μιλούσαν οι άνθρωποι γι’ αυτό, τόσο πιο ανασφαλής γινόμουν. Τόσο περισσότερο ανησυχούσα για το αν οι άνθρωποι θα με κορόιδευαν».

Αυτή η αυτοαμφισβήτηση, ωστόσο, θα αποδεικνυόταν μόνο προσωρινή για τον May. Κι αυτό χάρη στην ακούραστη υποστήριξη που λάμβανε από το περιβάλλον του, κάτι που του πρόσφερε ανακούφιση, όπως ο ίδιος λέει μιλώντας στον Guardian.

«Ήμουν τυχερός που είχα τόση υποστήριξη από τους φίλους μου, την οικογένειά μου και τους προπονητές μου που, ό,τι κι αν έλεγαν οι άνθρωποι, ήταν πιο δυνατοί από την άλλη πλευρά και μού έλεγαν: Δεν τους χρειάζεσαι».

Όποιες και αν είναι οι αρχικές αιτίες, η εποχή που οι άνδρες αποκλείονταν από την καλλιτεχνική κολύμβηση φαίνεται να φτάνει στο τέλος της. Εκτός από τις προαναφερθείσες αλλαγές στο παγκόσμιο πρωτάθλημα, υπάρχουν κάποιες συζητήσεις για το άνοιγμα του άλλου ολυμπιακού αγωνίσματος της καλλιτεχνικής κολύμβησης (το αγώνισμα του ντουέτου που εξακολουθεί να είναι μόνο για γυναίκες) στους άνδρες σε μελλοντικούς αγώνες. Προς το παρόν, ωστόσο, το ομαδικό αγώνισμα παραμένει ο μόνος διαθέσιμος δρόμος για τους Ολυμπιακούς Αγώνες για τους άνδρες στην καλλιτεχνική κολύμβηση. Φυσικά με την προϋπόθεση να προκριθούν.

Ο «Γολγοθάς» των ανδρών στο άθλημα

Η προπονήτρια του May στην αμερικανική εθνική ομάδα, Andrea Fuentes, δεν έχει ξεχάσει την πρώτη τους συνάντηση.

Μικρή παρένθεση: Η Andrea Fuentes είναι η προπονήτρια που πρωταγωνίστησε στη δραματική διάσωση της Anita Alvarez, της Αμερικανίδας αθλήτριας που έχασε τις αισθήσεις της και βυθίστηκε στον πάτο της πισίνας, ενώ αγωνιζόταν στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα υγρού στίβου της Βουδαπέστης το 2022.

Κλείνει η παρένθεση κι επιστρέφουμε και στην πρώτη συνάντηση Fuentes-May.

Ήταν το 1996, όταν ο May συμμετείχε στον πρώτο του διεθνή αγώνα. «Τι κάνει αυτός εδώ! Ουάου, είναι γενναίος!», θυμάται να λέει η προπονήτρια.

Μπορεί αρχικά να ήταν το φύλο του May αυτό που τράβηξε τα βλέμματα στην πρώτη του διεθνή συμμετοχή, αλλά η υπεροχή του στην πισίνα τελικά στάθηκε αφορμή να ανοίξει η συζήτηση για τη συμμετοχή των ανδρών στα υψηλότερα επίπεδα του αθλήματος. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ήταν ένας αναμφισβήτητος αστέρας της καλλιτεχνικής κολύμβησης.

«Δεν υπάρχει κανένας πιθανός τρόπος να επιβιώσει ένα άθλημα αν αποκλείεις σκόπιμα ένα φύλο, είτε πρόκειται για άνδρες είτε για γυναίκες»

Μαζί με την παρτενέρ του Kristina Lum, ο May κέρδισε το αγώνισμα του ντουέτου στο Εθνικό Πρωτάθλημα των ΗΠΑ το 1998 και, ως άτομο, ανακηρύχθηκε αθλητής της χρονιάς στη συγχρονισμένη κολύμβηση των ΗΠΑ το 1998 και το 1999.

Παρά τη συνεχή επιτυχία του, το 1999 ήταν τελικά μία δύσκολη χρονιά για την καριέρα του May, καθώς οι υπεύθυνοι απέρριψαν την συμμετοχή του στους Παναμερικανικούς Αγώνες εκείνης της χρονιάς. Ομοίως του απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ την επόμενη χρονιά. Για τον May, ο αποκλεισμός αυτός ήταν σημάδι ενός αθλήματος σε παρακμή.

«Δεν υπάρχει κανένας πιθανός τρόπος να επιβιώσει ένα άθλημα αν αποκλείεις σκόπιμα ένα φύλο, είτε πρόκειται για άνδρες είτε για γυναίκες», λέει. «Ήξερα ότι το άθλημά μας θα πέθαινε αν [δεν επέτρεπαν στους άνδρες να αγωνιστούν] και αγαπώ το άθλημα πάρα πολύ για να επιτρέψω να συμβεί κάτι τέτοιο».

Έτσι, κατέβαλε όλες τις προσπάθειές του για να υποστηρίξει τους άνδρες κολυμβητές καλλιτεχνικής κολύμβησης.

«Πιέζαμε, πιέζαμε, πιέζαμε», λέει ο May. «Πηγαίναμε σε κάθε διοργάνωση που μπορούσαμε να πάμε για να πιέσουμε για τη συμμετοχή των ανδρών στο άθλημα. Ο σύλλογός μου, το Santa Clara Artistic Swimming με υποστήριζε με χρηματοδότηση για τα ταξίδια. Κάναμε οτιδήποτε μπορούσαμε για να εμπλέξουμε τους άνδρες. Ταξιδεύαμε σε όλο τον κόσμο σε εκθέσεις. Πηγαίναμε σε show. Μιλούσαμε στο World Aquatics. Κάναμε οτιδήποτε μπορούσαμε για να προβάλουμε τους άνδρες στο άθλημα».

Παρά τις επίμονες προσπάθειές του, ο May δεν μπόρεσε και πάλι να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, αν και ήταν παρών στην χάλκινη επίδοση της αμερικανικής ομάδας.

«Ήταν σκέτη χαρά να βλέπω τις συναθλήτριές μου να ανεβαίνουν στο Ολυμπιακό βάθρο – ξέρεις, αν δεν μπορείς να αγωνιστείς, δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να βλέπεις τους φίλους σου που ήταν η οικογένειά σου για χρόνια να πραγματοποιούν τα όνειρά τους», λέει.

Η καλλιτεχνική «στροφή»

Μετά τους Αγώνες της Αθήνας, στην καριέρα του May έγινε μια μη ολυμπιακή «παράκαμψη». Πέρασε την επόμενη δεκαετία κολυμπώντας στο υδάτινο show του Cirque de Soleil στο Bellagio του Λας Βέγκας. Παίζοντας 10 φορές την εβδομάδα, ο May εκτιμά ότι έχει εμφανιστεί σε περισσότερα από 7.500 shows και πιστώνει σε αυτόν τον ρόλο, το γεγονός ότι κρατήθηκε αρκετά σε φόρμα για να αγωνιστεί, καθώς οι κανόνες που διέπουν την ανταγωνιστική καλλιτεχνική κολύμβηση άρχισαν να αλλάζουν.

Πράγματι, ενώ ο May ζούσε ως καλλιτέχνης στο Λας Βέγκας, η στάση απέναντι στη συμμετοχή των ανδρών στην καλλιτεχνική κολύμβηση είχε εξελιχθεί τόσο πολύ, ώστε, το 2015, επετράπη στους άνδρες να συμμετάσχουν για πρώτη φορά στα παγκόσμια πρωταθλήματα.

Ο May βγήκε από την αγωνιστική του «σύνταξη» για να συμμετάσχει στο πρωτάθλημα του 2015 και έγινε ο πρώτος άνδρας που κέρδισε ποτέ χρυσό μετάλλιο καλλιτεχνικής κολύμβησης στο παγκόσμιο πρωτάθλημα. Θυμάται να στέκεται στο βάθρο και, αντί για υπερηφάνεια, να νιώθει ευγνωμοσύνη.

«Ήταν εξωπραγματικό», λέει. «Το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν: Ευχαριστώ κάθε άτομο. Ευχαριστώ τη γιαγιά μου, ευχαριστώ τους γονείς μου, ευχαριστώ την οικογένειά μου, ευχαριστώ τους προπονητές μου που μου επέτρεψαν να το κάνω αυτό».

Το μετάλλιο του Μαΐου φαίνεται να ήταν προάγγελος των επιτυχιών που θα ακολουθήσουν.

Ανάκαμψη της καλλιτεχνικής κολύμβησης στις ΗΠΑ

Η επιστροφή του στην αγωνιστική κολύμβηση συνέπεσε με την ανάκαμψη της τύχης της καλλιτεχνικής κολύμβησης στις ΗΠΑ. Κάποτε μία δύναμη στο άθλημα. Τόσο η Fuentes όσο και ο May αναφέρουν τη χρυσή ομάδα των ΗΠΑ το 1996 ως θεμελιώδους σημασίας για την αγάπη τους για την καλλιτεχνική κολύμβηση.

Η ομάδα των ΗΠΑ μόλις πρόσφατα άρχισε να αναδύεται από μία πολυετή ύφεση. Καμία ομάδα καλλιτεχνικής κολύμβησης των ΗΠΑ δεν έχει καν προκριθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες από το 2008. Έχοντας, ωστόσο, δύο χάλκινα και ένα ασημένιο μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Ιουλίου στην Ιαπωνία, οι προοπτικές της ομάδας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του επόμενου έτους είναι καλύτερες από ό,τι ήταν εδώ και χρόνια.

Παρά το γεγονός ότι η καλλιτεχνική κολύμβηση αποτελεί ένα σημείο συνάντησης καλλιτεχνίας και αθλητισμού παρόμοιο με την ενόργανη γυμναστική και το καλλιτεχνικό πατινάζ (δύο αθλήματα που συχνά λαμβάνουν τα υψηλότερα ποσοστά τηλεθέασης στις ΗΠΑ στους θερινούς και χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, αντίστοιχα), δεν έχει καταφέρει ακόμη να κερδίσει το κοινό στις ΗΠΑ. Η αναβάπτιση του αθλήματος σε «καλλιτεχνική κολύμβηση» μάλλον δεν βοήθησε – ακόμη και πολλοί ερωτηθέντες αθλητές της καλλιτεχνικής κολύμβησης εξακολουθούν να αναφέρονται σε αυτό ως «συγχρονισμένη». Παρ’ όλα αυτά, η Fuentes δίνει ένα πειστικό επιχείρημα για την ελκυστικότητα της καλλιτεχνικής κολύμβησης.

«Για μένα, είναι το πιο τρελό άθλημα που υπήρξε ποτέ. Εμείς, ως άνθρωποι, δεν είμαστε φτιαγμένοι για να ζούμε στο νερό», λέει. «Αλλά είμαστε εκεί μέσα, ανάποδα, το οποίο είναι [επίσης] το αντίθετο από αυτό για το οποίο είμαστε φτιαγμένοι. Συν τοις άλλοις, πρέπει να είμαστε σε ένα μοτίβο με οκτώ ανθρώπους, συγχρονισμένοι, εκφράζοντας ένα θέμα που χορεύουμε, σπρώχνοντας ανθρώπους στον αέρα χωρίς καν να αγγίξουμε τον πυθμένα της πισίνας… Νομίζω ότι είναι τρελό».

Εκτός από την αθλητική γοητεία του αθλήματος, είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς την πιθανότητα να δει τον May να προκρίνεται επιτέλους στους Ολυμπιακούς Αγώνες, 24 χρόνια μετά την πρώτη του προσπάθεια. Ο ίδιος είναι σίγουρος ότι θα βρεθεί στο Παρίσι.

«Δεν έχω κάνει τίποτα άλλο, εκτός από το να αγαπώ αυτό το άθλημα, για να συμβούν όλα αυτά», λέει. «Και του χρόνου θα μπορώ να πω: Είμαι Ολυμπιονίκης και κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να μου το στερήσει αυτό».

Με πληροφορίες από: Guardian

Tags