«Ήταν ένας μακρύς αγώνας γεμάτος δάκρυα για εμάς». Έτσι περιγράφει η Ann «Waaddao» Chumaporn τα χρόνια που οδήγησαν σε αυτή τη στιγμή – την Πέμπτη (23/01), όταν ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου καθίσταται νόμιμος στην Ταϊλάνδη, και περισσότερα από εκατό ζευγάρια θα ενωθούν με τα δεσμά του γάμου σε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Μπανγκόκ, σε μια πανδαισία χρωμάτων και εορτασμών.

Και το ίδιο ερώτημα που ακούστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς εκστρατείας για την ψήφιση του νόμου περί ισότιμου γάμου θα τεθεί ξανά: Γιατί στην Ταϊλάνδη; Γιατί πουθενά αλλού, εκτός από την Ταϊβάν και το Νεπάλ, στην Ασία;

Οι άνθρωποι νομίζουν ότι γνωρίζουν την απάντηση. Η Ταϊλάνδη είναι φημισμένα ανοιχτή και αποδέχεται τις λεσβίες, τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους και τους τρανς ανθρώπους. Είναι εδώ και καιρό ορατοί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Οι Ταϊλανδοί είναι χαλαροί σχεδόν σε όλα. Το «Mai pen rai» – δεν είναι τίποτα σπουδαίο – είναι μια εθνική φράση. Οι βουδιστικές πεποιθήσεις, τις οποίες ακολουθεί πάνω από το 90% των Ταϊλανδών, δεν απαγορεύουν τον τρόπο ζωής των LGBT. Σίγουρα, λοιπόν, ο ισότιμος γάμος ήταν αναπόφευκτος.

Μόνο που δεν ήταν. «Δεν ήταν εύκολο», λέει η Waaddao, η οποία οργανώνει το Bangkok Pride March.

Η πρώτη πορεία υπερηφάνειας στην Ταϊλάνδη πραγματοποιήθηκε μόλις πριν από 25 χρόνια. Τότε ήταν δύσκολο να πάρει κανείς έγκριση από την αστυνομία και η πορεία ήταν μια χαοτική, απροσδιόριστη εκδήλωση. Μετά το 2006 πραγματοποιήθηκαν μόνο δύο πορείες μέχρι το 2022. Το 2009 μια προγραμματισμένη πορεία Υπερηφάνειας στο Τσιάνγκ Μάι έπρεπε να εγκαταλειφθεί λόγω της απειλής βίας.

«Δεν ήμασταν αποδεκτοί, από τις ίδιες μας τις οικογένειες και από την κοινωνία», προσθέτει η Waaddao, μιλώντας στο BBC. «Υπήρχαν στιγμές που δεν πιστεύαμε ότι η ισότητα του γάμου θα γινόταν ποτέ, αλλά ποτέ δεν το βάλαμε κάτω».

«Δεν παλέψαμε, διαπραγματευτήκαμε»

Παρόλη τη γενική ανοχή της Ταϊλάνδης απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, η απόκτηση ίσων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του γάμου, απαιτούσε μια αποφασιστική εκστρατεία για να αλλάξουν οι στάσεις της επίσημης Ταϊλάνδης και της κοινωνίας. Και οι στάσεις άλλαξαν.

Όταν ο Chakkrit «Ink» Vadhanavira άρχισε να βγαίνει με τον σύντροφό του το 2001, ήταν και οι δύο ηθοποιοί που έπαιζαν πρωταγωνιστικούς ρόλους σε τηλεοπτικές σειρές. Εκείνη την εποχή η ομοφυλοφιλία εξακολουθούσε να περιγράφεται επίσημα από το υπουργείο Υγείας της Ταϊλάνδης ως ψυχική ασθένεια.

«Τότε η κοινωνία δεν μπορούσε να δεχτεί ότι οι πρωταγωνιστικοί ανδρικοί ρόλοι παίζονται από έναν ομοφυλόφιλο άνδρα. Υπήρχαν πολλά κουτσομπολιά για εμάς στα μέσα ενημέρωσης, πολλά από αυτά αναληθή, γεγονός που μας άγχωνε πραγματικά», θυμάται ο Chakkrit.

«Αποφασίσαμε τότε ότι αν επρόκειτο να βγαίνουμε ραντεβού, έπρεπε να εγκαταλείψουμε τη σόουμπιζ».

Είναι ακόμα μαζί, αλλά έχουν μείνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας για περισσότερα από 20 χρόνια, διευθύνοντας μια επιτυχημένη εταιρεία παραγωγής.

Πολλά έχουν αλλάξει σε αυτό το διάστημα – και η βιομηχανία τους παίρνει κάποια εύσημα γι’ αυτό.

Ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζονται οι ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρες στις τηλεοπτικές σειρές της Ταϊλάνδης, από τις κωμικές παραδοξότητες μέχρι τους mainstream ρόλους, έκανε μεγάλη διαφορά, σύμφωνα με τον Tinnaphop Sinsomboonthong, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Thammasat που αυτοπροσδιορίζεται ως queer.

LGBTQ

«Σήμερα μάς παρουσιάζουν ως φυσιολογικούς χαρακτήρες, όπως βλέπεις στην πραγματική ζωή», λέει. «Το είδος του LGBTQ+ συναδέλφου που μπορεί να έχεις στο γραφείο, ή τον ΛΟΑΤΚΙ+ γείτονά σου. Αυτό βοήθησε πραγματικά να αλλάξουν οι αντιλήψεις και οι αξίες σε όλες τις γενιές».

Τα λεγόμενα δράματα Boy Love βοήθησαν στο να μεταπείσει η υπόλοιπη κοινωνία την ιδέα όχι απλώς της ανοχής, αλλά της πλήρους αποδοχής και των ίσων δικαιωμάτων για την κοινότητα.

Αυτά τα ρομαντικά τηλεοπτικά δράματα που παρουσιάζουν ερωτικές σχέσεις μεταξύ όμορφων νεαρών ανδρών έχουν αυξηθεί πάρα πολύ σε δημοτικότητα την τελευταία δεκαετία, ιδίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid.

Αποτελούν πλέον ένα από τα πιο επιτυχημένα πολιτιστικά εξαγώγιμα προϊόντα της Ταϊλάνδης, με τεράστιο κοινό σε μέρη όπως η Κίνα. Σειρές όπως το My School President και το Love Sick έχουν εκατοντάδες εκατομμύρια προβολές σε δίκτυα streaming.

Ταυτόχρονα, οι ακτιβιστές έγιναν πιο συγκεντρωμένοι και ενωμένοι στην προσπάθειά τους να αλλάξει ο νόμος. Οι πολλές διαφορετικές ομάδες ΛΟΑΤΚΙ+ ενώθηκαν στην καμπάνια Change 1448 – το 1448 είναι η ρήτρα του Αστικού Κώδικα της Ταϊλάνδης που καλύπτει τον ορισμό του γάμου – και αργότερα στο πλαίσιο του Συνασπισμού Ουράνιο Τόξο για την Ισότητα στο Γάμο.

Συνδέθηκαν με άλλες ομάδες που αγωνίζονται για μεγαλύτερα δικαιώματα και ελευθερίες στην Ταϊλάνδη και έμαθαν να συνεργάζονται με τα πολιτικά κόμματα στο κοινοβούλιο για να τα πείσουν να αλλάξουν τη στάση τους σχετικά με το νόμο.

Η επανέναρξη των πορειών υπερηφάνειας το 2022 και το να καταφέρει η κυβέρνηση να αναγνωρίσει και να προωθήσει την ελκυστικότητα της Ταϊλάνδης ως ελκυστικού προορισμού για τους ταξιδιώτες ΛΟΑΤΚΙ+ βοήθησαν επίσης στην αλλαγή των αντιλήψεων του κοινού.

«Δεν παλέψαμε, διαπραγματευτήκαμε», λέει ο Tinnaphop. «Ξέραμε ότι έπρεπε να μιλήσουμε στην ταϊλανδική κοινωνία και σιγά-σιγά αλλάξαμε τη στάση μας».

Η κατάλληλη πολιτική στιγμή

Η ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο από το κοινοβούλιο βοηθήθηκε επίσης από τις πολιτικές εξελίξεις στην Ταϊλάνδη.

Για πέντε χρόνια μετά το πραξικόπημα του 2014, τη χώρα κυβερνούσε μια συντηρητική στρατιωτική κυβέρνηση, η οποία ήταν πρόθυμη να εξετάσει μόνο το ενδεχόμενο αναγνώρισης συμφώνου συμβίωσης για τα ΛΟΑΤΚΙ+ζευγάρια, χωρίς πλήρη δικαιώματα, όπως η κληρονομικότητα.

Όμως στις εκλογές του 2019, οι οποίες επανέφεραν την Ταϊλάνδη στην πολιτική διακυβέρνηση, ένα καινούργιο, νεανικό μεταρρυθμιστικό κόμμα με την ονομασία Future Forward, το οποίο υποστήριζε πλήρως τον ισότιμο γάμο, τα πήγε απροσδόκητα καλά. Κέρδισαν το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό εδρών, αποκαλύπτοντας μια αυξανόμενη πείνα για αλλαγή στην Ταϊλάνδη.

Όταν ένα χρόνο αργότερα το Future Forward διαλύθηκε με μια αμφιλεγόμενη δικαστική απόφαση, πυροδότησε μήνες διαδηλώσεων υπό την ηγεσία των φοιτητών που ζητούσαν σαρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών της εξουσίας της μοναρχίας.

Οι ακτιβιστές των LGBT είχαν εξέχουσα θέση σε αυτές τις διαμαρτυρίες, δίνοντάς τους μεγαλύτερη προβολή σε εθνικό επίπεδο. Οι διαμαρτυρίες τελικά καταλάγιασαν, ενώ πολλοί από τους ηγέτες συνελήφθησαν επειδή αμφισβήτησαν τον ρόλο της μοναρχίας.

o-protos-gamos-omofylon-to-makrino-1989-ekei-pou-xekinisan-ola

Αλλά στις εκλογές του 2023 ο διάδοχος του Future Forward, που αυτοαποκαλείται Move Forward, είχε ακόμη καλύτερες επιδόσεις από ό,τι το 2019, κερδίζοντας περισσότερες έδρες από οποιοδήποτε άλλο κόμμα. Και πάλι, ήταν σαφές ότι η επιθυμία για αλλαγή ήταν αισθητή σε όλους τους Ταϊλανδούς όλων των ηλικιών.

Το Move Forward εμποδίστηκε να σχηματίσει κυβέρνηση από τους συντηρητικούς, οι οποίοι αντιτάχθηκαν στην έκκλησή του για πολιτικές μεταρρυθμίσεις γενικής κλίμακας.

Αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο ισότιμος γάμος ήταν λιγότερο αμφιλεγόμενος. Λίγοι ήταν αντίθετοι. Και η ψήφισή του έδωσε στην δυσκίνητη και αντιλαϊκή κυβέρνηση συνασπισμού που είχε σχηματιστεί χωρίς το Move Forward ένα γρήγορο επίτευγμα με το οποίο ικανοποίησε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Η πρωτοποριακή κίνηση μπορεί να δώσει ώθηση στον τουρισμό

Η Ταϊλάνδη, ωστόσο, αποτελεί εξαίρεση στην Ασία. Λίγες άλλες χώρες στην περιοχή είναι πιθανό να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.

Η επιρροή του Ισλάμ στη Μαλαισία, την Ινδονησία και το Μπρουνέι καθιστά την ιδέα του ισότιμου γάμου αδιανόητη. Οι κοινότητες ΛΟΑΤΚΙ+ εκεί αντιμετωπίζουν διακρίσεις και διώξεις- στο Μπρουνέι το σεξ μεταξύ ανδρών επισύρει τη θανατική ποινή.

Στις Φιλιππίνες, υπάρχει αυξανόμενη αποδοχή των ζευγαριών ΛΟΑΤΚΙ+ που ζουν μαζί ανοιχτά. Αλλά η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντιτίθεται σθεναρά στον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.

Στο Βιετνάμ, όπως και στην Ταϊλάνδη, δεν υπάρχουν θρησκευτικά ή ιδεολογικά εμπόδια, αλλά η εκστρατεία για την αλλαγή του νόμου, όπως συνέβη στην Ταϊλάνδη, είναι δύσκολη υπό ένα καταπιεστικό καθεστώς. Το ίδιο περίπου ισχύει και στην Κίνα. Μέχρι το κυβερνών κομμουνιστικό κόμμα να υποστηρίξει τον ισότιμο γάμο, κάτι που δεν δείχνει σημάδια ότι θα κάνει, δεν μπορεί να συμβεί.

Ακόμα και σε δημοκρατίες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα – όπου τα πολιτικά κόμματα είναι σε μεγάλο βαθμό συντηρητικά και κυριαρχούνται από ηλικιωμένους άνδρες – οι προοπτικές φαίνονται δυσοίωνες.

«Είναι σε μεγάλο βαθμό οι συντηρητικοί χριστιανοί που το εμποδίζουν», λέει ο Chae-yoon Han, εκτελεστικός διευθυντής του Ιδρύματος Beyond the Rainbow στη Νότια Κορέα.

«Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι πολιτικοί στο συντηρητικό κόμμα του προέδρου Γιουν είναι ευσεβείς χριστιανοί και έχουν πλαισιώσει την ισότητα του γάμου ως αριστερή ατζέντα, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να ανοίξει την κοινωνία σε μια αριστερή, κομμουνιστική κυριαρχία».

Η Ινδία φάνηκε να βρίσκεται κοντά στη νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου το 2023, όταν η απόφαση κατέπεσε στο Ανώτατο Δικαστήριο της – αλλά οι δικαστές αρνήθηκαν, λέγοντας ότι αυτό εξαρτάται από το κοινοβούλιο.

Πολωνία ΛΟΑΤΚΙ+

Έτσι, η Ταϊλάνδη ελπίζει να επωφεληθεί από το γεγονός ότι είναι πρωτοπόρος. Ο τουρισμός είναι ένας από τους λίγους τομείς της οικονομίας της Ταϊλάνδης που τα πηγαίνει καλά στη μετά την πανδημία ανάκαμψη, και η χώρα θεωρείται ασφαλής και φιλόξενος προορισμός για τους παραθεριστές LGBTQ+.

Αυξανόμενος αριθμός ομόφυλων ζευγαριών από άλλες ασιατικές χώρες επιλέγουν τώρα να ζήσουν εδώ.

Η νομική αναγνώριση που μπορούν να λάβουν για τους γάμους τους θα τους επιτρέψει να μεγαλώσουν παιδιά και να γεράσουν μαζί με σχεδόν όλα τα δικαιώματα και τις προστασίες που παρέχονται στα ετερόφυλα ζευγάρια.

Tags