Ο αμφιλεγόμενος, νέος νόμος της Φλόριντα που απαγορεύει τον ύπνο και την κατασκήνωση σε δημόσιους χώρους μόλις ενισχύθηκε αυτό το νέο έτος, δίνοντας σε ορισμένους κατοίκους της Φλόριντα τη δυνατότητα να προσφύγουν νομικά κατά δήμων που δεν συμμορφώνονται με την εντολή.

Ο νόμος 125.0231 της Φλόριντα τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου, απαγορεύοντας στις πόλεις και τις κομητείες να επιτρέπουν στους ανθρώπους να κοιμούνται ή να κατασκηνώνουν σε δημόσιους χώρους, εκτός αν πρόκειται για χώρους που έχουν οριστεί από τον δήμο.

Όμως από την 1η Ιανουαρίου 2025 τέθηκε σε εφαρμογή μια νέα διάταξη του νόμου, η οποία επιτρέπει στους κατοίκους, τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ή τον Γενικό Εισαγγελέα να ασκήσουν αστική αγωγή κατά των τοπικών κυβερνήσεων που διαπιστώνεται, ότι παραβιάζουν τον νόμο, δεν απαγορεύουν δηλαδή στους άστεγους να κοιμηθούν στο δρόμο.

Στην «πολιτεία του Ήλιου» η διαβίωση έχει γίνει για πολλούς ανέφικτη, με το κόστος ζωής να έχει εκτοξευτεί ανεξέλεγκτα, ειδικά μετά τον covid-19. Οι αυξήσεις στην ενοικίαση ακινήτων είναι υπέρογκες, ο πληθωρισμός καταγράφει αλματώδη άνοδο, ενώ πολλοί τόσο στη διάρκεια της πανδημίας, όσο και μετά, βιώνουν την ανεργία, έχοντας χάσει τις δουλειές τους και άρα το εισόδημά τους.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία από το αμερικανικό υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης (HUD), σύμφωνα με τα οποία αυτή η κρίση έχει οδηγήσει σε αύξηση κατά σχεδόν 20% του αριθμού των άστεγων στη Φλόριντα μόνο μεταξύ 2022 και 2023. Η κρίση έχει πλήξει ιδιαίτερα σκληρά τις οικογένειες (22% αύξηση) και τους ηλικιωμένους (περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού των άστεγων της πολιτείας). Μόνο το 2023 περισσότεροι από 31.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι.

Σ’ αυτή την πολιτεία λοιπόν, ψηφίστηκε νόμος που απαγορεύει σε όσους έχουν μείνει χωρίς στέγη, να κοιμούνται στον δρόμο, αποδεικνύοντας πως οι ΗΠΑ έχουν μια βαθιά ριζωμένη ιστορία στην ποινικοποίηση των ανθρώπων που βιώνουν την έλλειψη στέγης.

Μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, όπως μας υπενθυμίζει το Florida Policy Institute, το Κογκρέσο ψήφισε τον νόμο περί αλητείας του 1866 (μέρος των Black Codes). Αυτοί οι νόμοι απευθύνονταν γενικά σε πρώην σκλάβους, καθώς πολλοί δεν είχαν ακόμη μόνιμη στέγη και πολλοί αναζητούσαν μέλη της οικογένειάς τους που είχαν πουληθεί τα προηγούμενα χρόνια.

Η Φλόριντα είχε κωδικοποιήσει παρόμοιους νόμους περί αλητείας κατά τη διάρκεια της συνταγματικής της συνέλευσης του 1865. Η πολιτεία φιλοξενούσε στρατόπεδα φυλακών, όπου οι πρώην σκλάβοι στη συνέχεια ουσιαστικά ξανασκλαβώνονταν υπό ένα ρατσιστικό και προκατειλημμένο νομικό σύστημα που τους εκμίσθωνε για δωρεάν εργασία.

Γυρνώντας ξανά στο σήμερα, στην πολιτεία όπου ο ζεστός καιρός κάνει τους δρόμους λιγότερο απειλητικούς για τους άστεγους, χιλιάδες άνθρωποι ζουν σε αυτοσχέδια σπίτια, κοιμούνται σε σκηνές ή σε ένα χαρτόκουτο, στο κέντρο του Μαϊάμι. Αυτή η εικόνα όμως ενόχλησε τους έχοντες στέγη στην «πολιτεία του Ήλιου», γι’ αυτό και οι πολιτικοί ανέλαβαν δράση. Έτσι την 1η Ιανουαρίου τέθηκε σε ισχύ ένας νέος νόμος που, σύμφωνα με τον κυβερνήτη Ρον ΝτεΣάντις, έχει ως στόχο να θέσει «τη δημόσια ασφάλεια πάνω απ’ όλα» και επιδιώκει να διασφαλίσει ότι οι καταυλισμοί αστέγων «δεν ενοχλούν τους πολίτες και δεν υπονομεύουν την ποιότητα ζωής τους».

Ο νόμος, ο οποίος άρχισε να περιορίζει τον ύπνο στους δρόμους τον Οκτώβριο, ανοίγει πλέον το δρόμο για τους κατοίκους ή τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων της Φλόριντα να μηνύουν τις τοπικές τους κυβερνήσεις, εάν αυτές δεν απαγορεύουν στους άστεγους να κατασκηνώνουν σε δημόσιους χώρους. Δεν περιορίζει, ωστόσο, την επιτρεπόμενη κατασκήνωση αναψυχής και δεν επεκτείνεται σε ανθρώπους που κοιμούνται στα νόμιμα σταθμευμένα αυτοκίνητά τους.

Παράλληλα, η πολιτεία διέθεσε 30 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τις τοπικές κυβερνήσεις να θέσουν σε ισχύ τον νόμο, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να δοθεί πραγματική λύση στο πρόβλημα.

Πολλοί είναι εκείνοι που προειδοποιούν πως ο νόμος αυτός θα μπορούσε να καταλήξει σε «εκτοπισμό ευάλωτων ατόμων». Στοιχεία από το υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης δείχνουν ότι από το 2022, ο αριθμός των ανθρώπων που κοιμούνται στους δρόμους της Φλόριντα έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 43%.

Εθελοντές και υπεύθυνοι δομών συμφωνούν ότι, τουλάχιστον στο Μαϊάμι – όπου η τιμή ενοικίασης ενός διαμερίσματος κυμαίνεται από 1.800 έως 2.400 δολάρια το μήνα – το υψηλό κόστος ζωής σχετίζεται άμεσα με την αύξηση των αστέγων.

Πρόκειται για έναν νόμο που με την πρώτη ματιά «θα μπορούσε να ποινικοποιήσει» και «να χρησιμοποιήσει τους άστεγους για να δημιουργήσει συζήτηση», είπε στην EL PAIS η Μαλένα Λεγκάρρε, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της οργάνωσης Hermanos de la Calle.

Ωστόσο η ίδια πρόσθεσε πως «πρέπει να βλέπουμε τη θετική πλευρά των πραγμάτων». Όπως εξήγησε, ο νόμος υπονοεί ότι η κυβέρνηση πρέπει «να δημιουργήσει πόρους για να αποφύγει μια κατάσταση ζήτησης, η οποία καταλήγει να είναι κάτι θετικό. Διότι αν μαζί με τον νόμο έρχονται και πόροι που μπορούν να βοηθήσουν όσους από εμάς παρέχουμε υπηρεσίες για να βελτιώσουμε την κατάσταση των αστέγων, τότε αυτό είναι ευπρόσδεκτο».

Εθελοντές σε δομές φιλοξενίας αστέγων δίνουν μάχη για να δημιουργήσουν χώρους όπου μπορούν να βρουν ένα ζεστό καταφύγιο οι άστεγοι του Μαϊάμι, στους οποίους παρέχεται και ρουχισμός, φαγητό και υποστήριξη, μέχρι τουλάχιστον να περάσει ο χειμώνας.

«Πολλοί αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιο και η χωρητικότητα των δομών φιλοξενίας δεν επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση», είπε επίσης στην EL PAIS ο Έντι Γκλόρια, διευθυντής του Camillus House, ενός οργανισμού που παρέχει βοήθεια στους αστέγους. Εξηγεί ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως η απώλεια θέσεων εργασίας, ο πληθωρισμός, η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και συστημικά προβλήματα στα δίκτυα κοινωνικής υποστήριξης. «Όλα αυτά συμβάλλουν στο να γίνονται περισσότεροι άνθρωποι άστεγοι».

Η Λεγκάρρε χαρακτήρισε «ανησυχητική» την αύξηση του αριθμού ολόκληρων οικογενειών που ζουν στους δρόμους, κάτι που θεωρεί ότι σχετίζεται με τις πολλές «εξώσεις λόγω της αύξησης των ενοικίων». «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν πλέον περισσότεροι άστεγοι στο Μαϊάμι», λέει.

«Οι συνταξιούχοι κερδίζουν πρακτικά 950 δολάρια το μήνα και δεν υπάρχει τίποτα που να σου επιτρέπει να ζήσεις με αυτά τα χρήματα». Επιπλέον, η Λεγκάρρε σημείωσε πως πολλοί μετανάστες χωρίς χαρτιά αντιμετωπίζουν επίσης περιορισμούς όσον αφορά την πρόσβαση σε κατοικία, δεδομένης της αδυναμίας «να βρουν δουλειά και να έχουν σταθερό εισόδημα».

Παρόλο που ο νέος νόμος προορίζεται, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, ως μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος των χιλιάδων ανθρώπων που κοιμούνται στους δρόμους, εξακολουθούν να υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το τι θα συμβεί, ποιες θα είναι οι λύσεις στο πρόβλημα ή αν ο νόμος θα μπορούσε να αποβεί αντιπαραγωγικός.

Ο Γκλόρια εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι το μέτρο «έχει καλές προθέσεις, καθώς προσπαθεί να εξισορροπήσει τη δημόσια ασφάλεια, τις αξίες των ακινήτων και την αισθητική εμφάνιση των κοινοτήτων με την ανάγκη να προσφερθεί επαρκής υποστήριξη στους άστεγους». Ωστόσο, σημείωσε πως αναγνωρίζει ότι η επιτυχία του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο εφαρμογής του σε κάθε κομητεία.

View this post on Instagram

A post shared by Camillus House (@camillus_house)

«Αυτό θα περιλαμβάνει τον εντοπισμό κατάλληλων τοποθεσιών για προσωρινές δομές φιλοξενίας, την απόκτηση πιστοποιήσεων από το υπουργείο Παιδιών και Οικογενειών και τη διασφάλιση ότι οι εγκαταστάσεις πληρούν τα πρότυπα ασφάλειας, υγιεινής και πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί με προσοχή και επαρκείς πόρους, θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση, εκτοπίζοντας ευάλωτους ανθρώπους χωρίς να προσφέρει πραγματικές λύσεις».

Η Λεγκάρρε είπε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, ο νόμος δεν συνεπάγεται αστυνομική εκστρατεία κατά των αστέγων στην πολιτεία. Εάν οι αρχές εκδώσουν προειδοποίηση να φύγουν από τους δρόμους, οργανώσεις όπως οι Hermanos de la Calle προσφέρουν υπηρεσίες ή τη δυνατότητα να βοηθήσουν τους ανθρώπους να βρουν καταφύγιο. «Νομίζω ότι στο Μαϊάμι, πριν καταθέσουν μήνυση, οι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να βοηθήσουν το άτομο. Είναι μια κοινότητα όπου όλοι, από τους πολιτικούς μέχρι την ίδια την κυβέρνηση, θέλουν πραγματικά να βοηθήσουν», τόνισε.

Αν και η αστυνομία στο Μαϊάμι δεν επιτρέπει το στήσιμο σκηνών κατασκήνωσης, δεν τιμωρεί τους ανθρώπους που κοιμούνται σε δημόσιους χώρους τη νύχτα. Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Miami Herald, το αστυνομικό τμήμα του Miami-Dade εξήγησε ότι, αν και οι Αρχές μπορούν να θέσουν υπό κράτηση όσους, μετά από προειδοποίηση, δεν εγκαταλείπουν τον χώρο όπου κοιμούνται, ο νόμος «δεν δημιουργεί ποινικό ή αστικό αδίκημα». Αντίθετα, υποστηρίζουν ότι έχει ως στόχο να βοηθήσει τους άστεγους να βρουν καταφύγιο.

Ωστόσο, πολλοί πιστεύουν ότι η πραγματική, μακροπρόθεσμη λύση για τους άστεγους δεν είναι αυτός ο ίδιος ο νόμος, αλλά η μόνιμη παραχώρηση στέγης σε όσους έχουν ανάγκη. «Η κύρια λύση είναι να μπορούμε να παρέχουμε μόνιμη στέγαση», είπε η Λαγκάρρε.

Αντί να ποινικοποιούν την έλλειψη στέγης, οι νομοθέτες στη Φλόριντα και σε άλλες πολιτείες θα πρέπει να εξετάσουν άλλους αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης της έλλειψης στέγης μέσω της ολιστικής προσέγγισης των προγραμμάτων Housing First.

Διαβασε ακομα

Τι συνέβη όταν αυτή η πόλη άρχισε να δέχεται – και όχι να διώχνει – τους άστεγους

Το μοντέλο Housing First αναπτύχθηκε στη Νέα Υόρκη στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και χρησιμοποιείται ευρύτερα από τα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Η πεποίθηση πίσω από το Housing First είναι ακριβώς αυτό: Όταν ένα άτομο δεν έχει έναν ασφαλή και σίγουρο χώρο για να ζήσει, καθιστά την αντιμετώπιση κάθε άλλης πρόκλησης στη ζωή πολύ πιο δύσκολη.

Παρέχοντας σε κάποιον ένα σπίτι για να ζήσει, μαζί με «υποστηρικτικές υπηρεσίες» όπως η επίτευξη απασχόλησης, η ημερήσια φροντίδα, η συμβουλευτική ψυχικής υγείας και η απεξάρτηση από την κατάχρηση ουσιών, το άτομο έχει ένα σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να χτίσει μια πιο σταθερή και ασφαλή ζωή.

Μόνο το 2019, τα προγράμματα μόνιμης υποστηρικτικής στέγασης (ένα είδος Housing First) έδειξαν ποσοστό διατήρησης κατοικίας έως και 96% μεταξύ όσων συμμετείχαν επίσημα στα προγράμματα σε εθνικό επίπεδο.

Υπήρξαν επίσης σημαντικές μειώσεις στην ανάγκη για κοινωνικές υπηρεσίες, πράγμα που σημαίνει σημαντική εξοικονόμηση για τον μέσο φορολογούμενο ακόμη και με το αρχικό κόστος των προγραμμάτων Housing First. Εν ολίγοις, για κάθε δολάριο που δαπανάται για τις πρωτοβουλίες Housing First, εξοικονομούνται 1,44 δολάρια.