Εδώ και μήνες, ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό δέχεται παραλλαγές της ίδιας ερώτησης: «Θα παραιτηθείς;». Αλλά παρόλο που ορκίστηκε να παραμείνει ως ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος – παρά την εντεινόμενη απογοήτευση των ψηφοφόρων και έναν πολιτικό αντίπαλο που ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις – ακόμη και ο αυτοαποκαλούμενος «μαχητής» δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην αυξανόμενη φωνή των μελών του κόμματός του που τον καλούσαν να παραιτηθεί.

«Αυτή η χώρα αξίζει μια πραγματική επιλογή στις επόμενες εκλογές και μου έχει γίνει σαφές ότι αν πρέπει να δώσω εσωτερικές μάχες, δεν μπορώ να είμαι η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις εκλογές», παραδέχθηκε ο Τριντό τη Δευτέρα (06/01), ανακοινώνοντας την παραίτησή του μπροστά από το Rideau Cottage, την επίσημη κατοικία του για το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας.

Θα παραμείνει στην πρωθυπουργία μέχρι να επιλεγεί νέος ηγέτης του Φιλελεύθερου Κόμματος, σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμη οριστεί από το κόμμα.

Ο Τριντό ζήτησε να ανακληθεί -ή να ανασταλεί- η λειτουργία του κοινοβουλίου έως τις 24 Μαρτίου, ώστε να δοθεί χρόνος στο κόμμα να βρει νέο ηγέτη.

Ο Τριντό ανέβηκε στην εξουσία πριν από σχεδόν μια δεκαετία, προαναγγελλόμενος ως το νέο πρόσωπο της προοδευτικής πολιτικής.

Το 2015, επηρεασμένοι από το νεανικό του χάρισμα και ένα ελπιδοφόρο πολιτικό μήνυμα, οι ψηφοφόροι εκτόξευσαν τους Φιλελεύθερους από τρίτο κόμμα στην πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο – κάτι πρωτοφανές στην πολιτική ιστορία του Καναδά.

Τώρα, παραμένει ο μόνος ηγέτης που έμεινε όρθιος ανάμεσα σε ομολόγους του όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του, από τον Μπαράκ Ομπάμα μέχρι την Άνγκελα Μέρκελ, τον Σίνζο Άμπε και τον Ντέιβιντ Κάμερον, και στα 53 του χρόνια είναι σήμερα ο μακροβιότερος ηγέτης της G7.

Αλλά στα χρόνια που ακολούθησαν την άνοδό του στην παγκόσμια σκηνή, και κατά τη διάρκεια δύο γενικών εκλογών, ο Τριντό και το brand του έχουν γίνει τροχοπέδη για την τύχη του κόμματος.

Ο Πολ Γουέλς, Καναδός πολιτικός δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου Justin Trudeau on the Ropes, δήλωσε πρόσφατα στο BBC ότι πιστεύει πως ο Τριντό θα μείνει στη μνήμη μας «ως ένας συνεπής» πρωθυπουργός, κυρίως επειδή παρείχε πραγματική ηγεσία σε θέματα όπως η συμφιλίωση με τους αυτόχθονες και, σε κάποιο βαθμό, η πολιτική για το κλίμα.

Αλλά είναι επίσης κάποιος «που ένιωθε όλο και περισσότερο εκτός επαφής με την κοινή γνώμη και ήταν όλο και περισσότερο ανίκανος να προσαρμοστεί στις αλλαγές των καιρών».

Τη Δευτέρα (06/01), ο Τριντό έσπευσε να αναδείξει ότι ήταν υπερήφανος για όσα πέτυχε κατά τη διάρκεια της θητείας του, συμπεριλαμβανομένης της πλοήγησης στην ταραχώδη πανδημία του Covid, της επαναδιαπραγμάτευσης μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την τελευταία κυβέρνηση Τραμπ και της εφαρμογής ενός επιδόματος για παιδιά που θεωρείται ευρέως ότι συμβάλλει στην ανακούφιση της φτώχειας.

Αλλά μια σειρά από σκάνδαλα ηθικής από νωρίς άρχισαν να αφαιρούν τη λάμψη από τη νέα κυβέρνηση – διαπιστώθηκε ότι παραβίασε τους ομοσπονδιακούς κανόνες σύγκρουσης συμφερόντων κατά τον χειρισμό μιας έρευνας για διαφθορά – την υπόθεση SNC-Lavalin – και για πολυτελή ταξίδια στις Μπαχάμες.

Το 2020, αντιμετώπισε έλεγχο επειδή επέλεξε μια φιλανθρωπική οργάνωση με δεσμούς με την οικογένειά του για τη διαχείριση ενός μεγάλου κυβερνητικού προγράμματος.

Στις γενικές εκλογές του 2019, το κόμμα του περιορίστηκε σε καθεστώς μειοψηφίας, πράγμα που σημαίνει ότι οι Φιλελεύθεροι έπρεπε να βασιστούν στην υποστήριξη άλλων κομμάτων για να παραμείνουν στην εξουσία.

Οι πρόωρες εκλογές του 2021 δεν βελτίωσαν την τύχη τους.

Πιο πρόσφατα, ο Τριντό αντιμετώπισε αντίξοες συνθήκες από τις αυξήσεις του κόστους ζωής και τον πληθωρισμό που συνέβαλαν σε εκλογικές ανατροπές σε όλο τον κόσμο.

Υπήρχε επίσης απογοήτευση στη χώρα για το γεγονός ότι θεωρήθηκε ότι δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις μεγάλες υποσχέσεις του – μια ατζέντα που ήταν «υπερπλήρης, υπερφορτωμένη», είπε ο Γουέλς – και για τους χειρισμούς του σε θέματα όπως η μετανάστευση.

Στα τέλη του περασμένου έτους, οι Φιλελεύθεροι υπαναχώρησαν από τους φιλόδοξους στόχους για τη μετανάστευση λόγω ανησυχιών για κακή διαχείριση του θέματος, μειώνοντας σημαντικά τον αριθμό των νεοεισερχόμενων που επιτρέπεται να εισέλθουν στον Καναδά.

Επίσης, μερικές φορές χάρισε στους αντιπάλους του εύκολες πολιτικές νίκες.

Μετά από περισσότερα από εννέα χρόνια στην εξουσία, είναι ένας από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς του Καναδά και υπάρχει μια γενική αίσθηση κόπωσης και απογοήτευσης από την κυβέρνησή του.

Έτσι, τα πράγματα ήταν προδιαγεγραμμένα.

Μια σειρά από πολιτικά πλήγματα κατέστησαν σαφές ότι οι ημέρες του Τριντό ήταν μετρημένες.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ψηφοφόροι απέρριψαν τους υποψηφίους των Φιλελευθέρων σε μια σειρά από ειδικές εκλογές σε κάποτε ασφαλείς έδρες των Φιλελευθέρων, οδηγώντας στην αρχή της εσωτερικής αναταραχής του κόμματος.

Ο ίδιος είχε γίνει μια όλο και πιο πολωτική φιγούρα για το εκλογικό σώμα – με τον Τριντό να δηλώνει τη Δευτέρα (06/01) ότι «ήρθε η ώρα για μια επανεκκίνηση» και ότι «η θερμοκρασία πρέπει να πέσει» στην καναδική πολιτική.

Ο Άντριου Πέρεζ, διευθυντής της Perez Strategies, δήλωσε ότι θα είναι πρόκληση τώρα για τους Φιλελεύθερους να αποστασιοποιηθούν από το brand του Τριντό.

«Αυτό ήταν μια σημαντική πτυχή της επιτυχίας τους – αλλά αυτό λειτούργησε μέχρι που δεν λειτούργησε», δήλωσε ο στρατηγικός σύμβουλος των Φιλελευθέρων στο BBC.

Οι δημοσκοπήσεις για τους Φιλελεύθερους είχαν φθάσει σε νέα βάθη τις τελευταίες εβδομάδες και οι προσπάθειες να αλλάξουν πορεία με ανακατατάξεις στο υπουργικό συμβούλιο και φοροαπαλλαγές δεν κατάφεραν να φέρουν αποτέλεσμα.

Μια έρευνα που διεξήχθη κατά τη διάρκεια των διακοπών από το Ινστιτούτο Angus Reid υπέδειξε το χαμηλότερο επίπεδο υποστήριξης για το κόμμα στην παρακολούθησή τους, που χρονολογείται από το 2014.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί -με επικεφαλής τον Πιέρ Πουαλιέβρ, έναν 45χρονο πολιτικό καριέρας με ταλέντο σε αιχμηρές ατάκες για την προεκλογική εκστρατεία- θα κέρδιζαν άνετα τις εκλογές αν διεξάγονταν σήμερα.

Οι επόμενες εκλογές πρέπει να διεξαχθούν έως τον Οκτώβριο, αν και τόσο ο Πουαλιέβρ όσο και ο Τζαγκμέτ Σινγκ, ηγέτης του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος του Καναδά, δήλωσαν ότι θα επιδιώξουν να στείλουν τους Καναδούς στις κάλπες μόλις το κοινοβούλιο επιστρέψει τον Μάρτιο.

Η πολιτική αστάθεια έρχεται καθώς η χώρα αντιμετωπίζει μια σειρά προκλήσεων – και όχι μόνο την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου, να επιβάλει δασμούς 25% στα καναδικά προϊόντα.

Παρόλα αυτά, μέχρι το τέλος, ο Τριντό φάνηκε αποφασισμένος να κρατηθεί, επικαλούμενος την επιθυμία του να αντιμετωπίσει τον Πουαλιέβρ -τον ιδεολογικό του αντίπαλο- στις δημοσκοπήσεις.

Όμως η σοκαριστική παραίτηση της βασικής αναπληρώτριας του Τριντό, της πρώην υπουργού Οικονομικών Κρίστια Φρίλαντ, στα μέσα Δεκεμβρίου – που επικαλέστηκε την αντιληπτή αποτυχία του να μην λάβει σοβαρά υπόψη τις απειλές του Τραμπ – αποδείχθηκε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Μέλη του ίδιου του κόμματός του άρχισαν να ξεκαθαρίζουν δημοσίως ότι δεν υποστηρίζουν πλέον την ηγεσία του.

Και με αυτό, έπεσε και το τελευταίο ντόμινο.

Ο ρόλος του Τραμπ

Ο οικονομικός εθνικισμός «πρώτα η Αμερική» του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ περιλαμβάνει την απειλή επιβολής δασμών 25% στον Καναδά.

Η Φρίλαντ προειδοποίησε ότι ο Καναδάς, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, έπρεπε να λάβει αυτή την απειλή «εξαιρετικά σοβαρά», σύμφωνα με τον Guardian.

Ο Τραμπ έχει ειρωνευτεί τον Τριντό αποκαλώντας τον «κυβερνήτη», όχι πρωθυπουργό, της «μεγάλης πολιτείας του Καναδά», υπονοώντας ότι πρόκειται για κράτος των ΗΠΑ και όχι για κυρίαρχη χώρα.

Ωστόσο, τα αιχμηρά σχόλια της Φρίλαντ σχετικά με την ικανότητα του Τριντό να αντιμετωπίσει τον Τραμπ μπορεί να αποτελούν μέρος ενός πιο εσωτερικού παιχνιδιού εξουσίας. Είχε προταθεί ως διάδοχος για να διευθύνει το κόμμα των Φιλελευθέρων σε περίπτωση που ο Τριντό παραιτηθεί.

Τι ακολουθεί

Η εθνική εκτελεστική επιτροπή του Φιλελεύθερου Κόμματος, η οποία ελέγχει τα θέματα ηγεσίας, έχει προγραμματιστεί να συνεδριάσει αυτή την εβδομάδα, πιθανότατα μετά τη συνεδρίαση της ολομέλειας. Η αναστολή της λειτουργίας του κοινοβουλίου έχει σχεδιαστεί για να δώσει χρόνο στο κόμμα να επιλέξει νέο ηγέτη.

Πιθανοί αντικαταστάτες είναι σύμφωνα με το CNN ο πρώην διοικητής τόσο της Τράπεζας της Αγγλίας όσο και της Τράπεζας του Καναδά Μαρκ Κάρνεϊ, η υπουργός Εξωτερικών Μελανί Ζολί και η πρώην αναπληρώτρια πρωθυπουργός Κρίστια Φρίλαντ.

Η ελπίδα είναι ότι ένας νέος ηγέτης του κόμματος θα μπορούσε να βγάλει τους Φιλελεύθερους από τη δυσπραγία τους, πριν από τις γενικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 20 Οκτωβρίου ή πριν από αυτές. Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Φιλελεύθερο Κόμμα του Τριντό βρίσκεται πίσω από το αντιπολιτευόμενο Συντηρητικό Κόμμα, του οποίου ηγείται ο φλογερός Πιερ Πουαλιέβρ.

«Αυτή η χώρα αξίζει μια πραγματική επιλογή στις επόμενες εκλογές και μου έχει γίνει σαφές ότι αν πρέπει να δώσω εσωτερικές μάχες, δεν μπορώ να είμαι η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις εκλογές», δήλωσε ο Τριντό τη Δευτέρα (06/01).

Ο Τριντό εξελέγη τρεις φορές, με τελευταία το 2021, όταν παρέμεινε στην εξουσία αλλά έχασε την κυβερνητική πλειοψηφία. Έκτοτε, το Συντηρητικό Κόμμα του Πουαλιέβρ έχει αποκτήσει προβάδισμα έναντι του Φιλελεύθερου Κόμματος άνω του 20% στους εθνικούς μέσους όρους των δημοσκοπήσεων.

Ο Τριντό δήλωσε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα (06/01) ότι το συντηρητικό όραμα του Πουαλιέβρ «δεν είναι το σωστό για τους Καναδούς».

«Το να σταματήσουμε τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής δεν έχει νόημα. Η υποχώρηση των αξιών, της δύναμης και της ποικιλομορφίας πάνω στις οποίες ο Καναδάς πάντα, πάντα, εργαζόταν για να συσπειρωθεί, δεν είναι ο σωστός δρόμος για τη χώρα. Η επίθεση στους δημοσιογράφους, στα θεσμικά όργανα του CBC, δεν είναι αυτό που χρειάζονται οι Καναδοί αυτή τη στιγμή. Χρειαζόμαστε μια φιλόδοξη, αισιόδοξη άποψη για το μέλλον – και ο Πιερ Πουαλιέβρ δεν το προσφέρει αυτό», δήλωσε.

Φαίνεται απίθανο οι Φιλελεύθεροι να κερδίσουν τις επόμενες εθνικές εκλογές, ανεξάρτητα από το ποιον θα επιλέξουν για τον επόμενο αρχηγό του κόμματός τους.

Μέχρι στιγμής, κανείς δεν έχει αναλάβει να αντικαταστήσει τον Τριντό, αν και η Φρίλαντ έχει ακουστεί ως πιθανή υποψήφια. Αυτή τη στιγμή είναι η επικρατέστερη μεταξύ των ψηφοφόρων των Φιλελευθέρων και κατείχε διάφορες θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο του Τριντό, όπως υπουργός Εξωτερικών, εμπορικός αντιπρόσωπος και πιο πρόσφατα υπουργός Οικονομικών. Ο Ντομινίκ Λεμπλάνκ, ένας σύμμαχος του Τριντό που παίζει πολλούς ρόλους στο υπουργικό συμβούλιο, είναι επίσης πιθανός επικεφαλής, ενώ η υπουργός Μεταφορών Ανίτα Ανάντ, καθώς και ο πρώην διοικητής της Τράπεζας του Καναδά Μαρκ Κάρνεϊ, έχουν επίσης συζητηθεί ως αντικαταστάτες.

Όποιος και αν κερδίσει, πρόκειται για μια περίοδο προβληματισμού και επανεφεύρεσης για το κόμμα, δήλωσε στο VOX η Ελίζαμπεθ ΜακΚάλιον, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.

«Νομίζω ότι τα κόμματα έχουν συχνά τέτοιου είδους απολογισμούς – είναι ένα είδος κυκλικού πράγματος: Ποιοι είμαστε; Τι πρεσβεύει το κόμμα μας και ποιος είναι ο καλύτερος άνθρωπος για να μας οδηγήσει σε αυτόν τον αγώνα;», δήλωσε. «Δεν νομίζω ότι ολόκληρο το Φιλελεύθερο Κόμμα πέφτει στον γκρεμό, με την έννοια ότι δεν θα επανέλθει ποτέ από αυτό, διότι το Φιλελεύθερο Κόμμα ήταν γνωστό ως το φυσικό κυβερνητικό κόμμα του Καναδά». Αυτό συμβαίνει επειδή, πρόσθεσε η ΜακΚάλιον, «τείνουν να προσαρμόζουν τις πολιτικές τους σε αυτό που θέλει ο μέσος ψηφοφόρος και είναι πραγματικά καλοί στο να επανεφευρίσκουν τον εαυτό τους και να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με το τι ενδιαφέρει τους περισσότερους Καναδούς εκείνη τη στιγμή».

Οι Φιλελεύθεροι έχουν προθεσμία μέχρι το τέλος Μαρτίου για να βρουν νέο ηγέτη. Το πρόσωπο αυτό θα εκλεγεί από τα μέλη του Φιλελεύθερου Κόμματος σε όλη τη χώρα και θα εκπροσωπήσει το κόμμα στις εθνικές εκλογές, οι οποίες, σύμφωνα με τον Άντριου ΜακΝτούγκαλ, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να προκηρυχθούν πριν από την επίσημη ημερομηνία του Οκτωβρίου.

Οι γενικές εκλογές στον Καναδά πρέπει να διεξάγονται τουλάχιστον κάθε τέσσερα χρόνια, αλλά μπορούν να προκηρυχθούν εάν το κυβερνών κόμμα χάσει μια ψηφοφορία δυσπιστίας στο Κοινοβούλιο. «Τα κόμματα της αντιπολίτευσης [οι Συντηρητικοί και το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα] έχουν πει ότι θέλουν να ρίξουν την κυβέρνηση και να προκαλέσουν εκλογές με την πρώτη ευκαιρία», δήλωσε στο VOX ο ΜακΝτούγκαλ. Το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα έχει ζητήσει ψήφο δυσπιστίας και οι Φιλελεύθεροι είναι πιθανό να τη χάσουν.

Ίσως το πιο πιεστικό ερώτημα σε αυτές τις εκλογές είναι ποιος είναι σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει απειλήσει με δασμούς έως και 25 τοις εκατό στις καναδικές εισαγωγές.

«[Ο ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος] Πουαλιέβρ δήλωσε ότι θα πολεμήσει [τους δασμούς] και φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με τους πρωθυπουργούς των επαρχιών, πολλοί από τους οποίους είναι συντηρητικοί, λέγοντας ότι θα διασφαλίσουν ότι ο Καναδάς θα κρατήσει τη θέση του και δεν θα υποκύψει ή θα υποκύψει κάτω από οποιουσδήποτε δασμούς 25 τοις εκατό», δήλωσε η ΜακΚάλιον. Αλλά μέλη της κυβέρνησης Τριντό, ιδίως η Φρίλαντ, διαπραγματεύτηκαν με επιτυχία μια σημαντική εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ υπό την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ.

Αυτή η εμπειρία, ωστόσο, μπορεί να μην είναι αρκετή για να πείσει τους ψηφοφόρους ότι οι Φιλελεύθεροι πρέπει να παραμείνουν στην εξουσία, δεδομένων των εμποδίων που αντιμετωπίζουν.