Τα ανθρώπινα όντα είναι δύσκολο να αναγνωρίσουν τις αδυναμίες τους. Μπορεί να διαμαρτυρηθούμε για την αλαζονεία, την άγνοια ή τη βλακεία ενός άλλου ατόμου, χωρίς ποτέ να σκεφτούμε τις τεράστιες ατέλειες που μπορεί να βρει στον χαρακτήρα μας. Αυτό το τυφλό σημείο είναι εμφανές σε κάθε μια από τις φιλίες μας.

Χωρίς ποτέ να θέλουμε να κάνουμε κακό, οι απερίσκεπτες ενέργειές μας πληγώνουν τους ανθρώπους που αγαπάμε περισσότερο. Αυτό αφορά την περιστασιακή σκληρότητα και όχι τη σκόπιμη αγένεια – αλλά οι συνέπειες αυτών των ολισθημάτων είναι επιζήμιες.

Κατά τη συγγραφή του πρόσφατου βιβλίου του για την επιστήμη της κοινωνικής σύνδεσης με τίτλο The Laws of Connection, ο βραβευμένος επιστήμονας David Robson περιγράφει στον Guardian τον τρόπο με τον οποίο οι «αμφίρροπες σχέσεις» μπορούν να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη ζημιά από τα καθαρά κακόβουλα άτομα που είναι προβλέψιμα δυσάρεστα.

Ευτυχώς, τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε απλές-αλλά ισχυρές στρατηγικές για να εντοπίσουμε τις χειρότερες συνήθειές μας και να μετριάσουμε τη ζημιά τους. Ακολουθούν πέντε συμβουλές για να βελτιώσετε τις σχέσεις σας.

1. Να είστε συνεπείς

Σε κανέναν δεν αρέσει να βρίσκεται σε κατάσταση αβεβαιότητας – γεγονός που μπορεί να φανεί στις αντιδράσεις των ανθρώπων στον σωματικό πόνο. Ο Archy de Berker από το Ινστιτούτο Νευρολογίας UCL στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι συνεργάτες του ζήτησαν από τους ανθρώπους να παίξουν ένα παιχνίδι στον υπολογιστή που τους προκαλούσε ένα ήπιο ηλεκτροσόκ κάθε φορά που έβρισκαν ένα φίδι να κρύβεται κάτω από έναν εικονικό βράχο.

Για να εξετάσουν τις επιδράσεις της αβεβαιότητας στην αντίδραση του στρες, οι ερευνητές διαφοροποίησαν το πόσο πιθανό ήταν να κρύβει ένας βράχος ένα φίδι κατά τη διάρκεια του πειράματος και μέτρησαν τα φυσιολογικά σημάδια του άγχους – όπως ο ιδρώτας και η διαστολή της κόρης του ματιού.

Παραδόξως, οι συμμετέχοντες έτειναν να παρουσιάζουν πιο έντονη αντίδραση στο στρες όταν υπήρχε μόνο 50% πιθανότητα να υποστούν σοκ, σε σύγκριση με τα σενάρια που γνώριζαν με βεβαιότητα ότι θα υπάρξει πόνος.

Διαβασε ακομα

Πέντε σημάδια για τους φίλους «βαμπίρ» που σου ρουφούν την ενέργεια

Σε μελέτες που διερευνούν τις φιλίες με σκαμπανεβάσματα, οι επιστήμονες ζητούν από τους συμμετέχοντες να φανταστούν ότι πηγαίνουν σε έναν φίλο για συμβουλές ή να ζητήσουν μια χάρη. Τους ζητούν να απαντήσουν στις ακόλουθες ερωτήσεις, σε μια κλίμακα από το ένα (καθόλου) έως το έξι (εξαιρετικά): Όποιος αποσπά δύο ή περισσότερες απαντήσεις και στις δύο ερωτήσεις θεωρείται «αμφίθυμη σχέση» – και η εγγενής αμφιβολία για την αντίδρασή του μπορεί να αποτελέσει σοβαρή πηγή άγχους. Σε μια μελέτη, η απλή γνώση ότι οι αμφίθυμοι φίλοι τους κάθονταν στο διπλανό δωμάτιο ήταν αρκετή για να αυξήσει την αρτηριακή πίεση των συμμετεχόντων.

Μπορεί να μην είμαστε πάντα σε θέση να παρέχουμε την υποστήριξη που χρειάζονται οι φίλοι μας, αλλά μπορούμε να προσπαθήσουμε να είμαστε λίγο πιο αξιόπιστοι στις αντιδράσεις μας. Θα μπορούσαμε να μάθουμε να διαχειριζόμαστε καλύτερα τις κακές μας διαθέσεις, για παράδειγμα, ώστε να μην ξεσπάμε αν οι φίλοι μας μας πλησιάσουν τη λάθος στιγμή – αντί να τους θέτουμε υπό την κρίση του συναισθηματικού μας καιρού.

2. Αποφύγετε την ψευδαίσθηση της διαφάνειας

Ο καθένας από εμάς είναι παγιδευμένος στις σκέψεις του, αλλά υπερεκτιμούμε το πόσο καλά οι άλλοι μπορούν να διαβάσουν τη συναισθηματική μας κατάσταση – ένα φαινόμενο που μερικές φορές είναι γνωστό ως ψευδαίσθηση της διαφάνειας.

Αυτό μπορεί να είναι εμφανές στις συνεντεύξεις για δουλειά: υποθέτουμε ότι τα νεύρα μας είναι γραμμένα στο πρόσωπό μας – αλλά τα αγχώδη συναισθήματα είναι συχνά πολύ πιο δύσκολο να διακριθούν από ό,τι αντιλαμβανόμαστε. Αυτό το κοινό γνωστικό λάθος μπορεί επίσης να μας εμποδίζει να μοιραστούμε την εκτίμησή μας για τους άλλους, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι είναι παραμελημένοι και υποτιμημένοι.

Ο Amit Kumar, στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, και ο Nicholas Epley, στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ζήτησαν από ομάδες συμμετεχόντων να γράψουν επιστολές ευγνωμοσύνης σε σημαντικούς ανθρώπους της ζωής τους. Χρησιμοποιώντας έρευνες για να μετρήσουν τις προσδοκίες των επιστολογράφων και τις πραγματικές αντιδράσεις των παραληπτών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι υποτιμούσαν συστηματικά το πόσο θα εντυπωσιάζονταν τα πρόσωπα που θα λάμβαναν τα καλά τους λόγια και πόσο καλά θα ένιωθαν. Υπέθεσαν ότι το άλλο άτομο γνώριζε ήδη πόσο ευγνώμονες ήταν.

Είναι, βέβαια, πιθανό η γλώσσα του σώματός μας να μεταφέρει τη ζεστασιά και την εκτίμησή μας στους άλλους, αλλά δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτό το γεγονός – πράγμα που σημαίνει ότι συχνά θα ήταν πολύ καλύτερο να εκφράσουμε αυτά τα συναισθήματα με λόγια.

3. Επικυρώστε τα συναισθήματα των άλλων

Όταν κάποιος περνάει δύσκολες στιγμές, συχνά αναζητά φυσιολογικά την κατανόηση των άλλων. Μια ενσυναισθητική ανταπόκριση μπορεί να επικυρώσει τα συναισθήματά τους, γεγονός που ανακουφίζει λίγο από το άγχος τους. Ένας τοξικός φίλος μπορεί να είναι άκρως απορριπτικός ή επικριτικός απέναντι στα συναισθήματά σας – με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αίσθηση απόρριψης που απλώς αυξάνει το συναισθηματικό βάρος του ατόμου.

Ωστόσο, το γεγονός ότι νιώθουμε συμπάθεια για τον πόνο κάποιου δεν σημαίνει ότι πρέπει να συμφωνούμε ολόψυχα με την ερμηνεία που δίνει στην κατάσταση. Οι πιο αποτελεσματικές προσφορές συναισθηματικής υποστήριξης συχνά περιλαμβάνουν ενθάρρυνση ή συμβουλές που τους βοηθούν να δουν τα προβλήματά τους από μια νέα οπτική γωνία.

Πράγματι, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υποδεικνύει ότι η απλή ενθάρρυνση κάποιου να ξεσπάσει, χωρίς καμία προσπάθεια επαναπροσδιορισμού των προβλημάτων του, μπορεί απλώς να ενθαρρύνει τη φλυαρία και να ενισχύσει μακροπρόθεσμα την αγωνία του. Αυτή η τάση που μοιάζει με όρνιο να τρέφεται από τα συναισθήματα του άλλου – χωρίς να τον βοηθά να αλλάξει την κατάστασή του – είναι επομένως μια άλλη μορφή τοξικότητας στις φιλίες.

Διαβασε ακομα

Τα διαμάντια που θέλουμε στη ζωή μας είναι άνθρωποι

Μια εποικοδομητική συζήτηση χρειάζεται αρκετή ευαισθησία και διακριτικότητα, αλλά μια εργασία του Ethan Kross από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και των συνεργατών του προσφέρει μερικές ερωτήσεις που μπορεί να βοηθήσουν κάποιον να δει τα προβλήματά του μέσα από έναν ευρύτερο φακό, όπως:

-Εξετάζοντας την κατάσταση, θα μπορούσατε να μου πείτε γιατί αυτό το γεγονός σας στρεσάρει;

-Μάθατε κάτι από αυτή την εμπειρία, και αν ναι, θα σας πείραζε να το μοιραστείτε μαζί μου;

-Στο γενικότερο πλαίσιο των πραγμάτων, αν δείτε τη «μεγάλη εικόνα», αυτό σας βοηθάει να κατανοήσετε αυτή την εμπειρία; Γιατί ή γιατί όχι;

Αφού εξέτασαν αυτές τις διαφορετικές απόψεις, οι συμμετέχοντες στη μελέτη έτειναν να αισθάνονται ότι «κλείνονται» περισσότερο σχετικά με ένα επώδυνο γεγονός, σε σύγκριση με εκείνους που είχαν εξιστορήσει τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες της κατάστασης και τα συναισθήματα που είχε προκαλέσει.

4. Να χαίρεστε για τις επιτυχίες του άλλου

Η ενσυναίσθηση είναι εξίσου σημαντική στο μοίρασμα των θετικών συναισθημάτων. Η συμπόνια, η οποία προέρχεται από τα λατινικά για τον «κοινό πόνο», είναι ευρέως αποδεκτή ως θεμέλιο της φιλίας, αλλά η σημασία της «confelicity», η οποία προέρχεται από τα λατινικά για την «κοινή ευτυχία», είναι πολύ λιγότερο γνωστή.

Αυτή η παράλειψη έχει ενσωματωθεί στην επιστημονική έρευνα. Όταν η Shelly Gable στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα και ο Harry Reis στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης εξέτασαν τη βιβλιογραφία της ψυχολογίας το 2010, για παράδειγμα, διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των δημοσιευμένων άρθρων που επικεντρώνονται στα αρνητικά γεγονότα της ζωής υπερέβαινε εκείνα που επικεντρώνονταν στα θετικά γεγονότα της ζωής σε αναλογία επτά προς ένα.

Αυτό αλλάζει τώρα, καθώς πολλαπλές μελέτες αποκαλύπτουν ότι οι συζητήσεις μας για τα καλά νέα μπορεί να είναι εξίσου σημαντικές με τη συμπόνια για την ανάπτυξη και τη διατήρηση υγιών σχέσεων. Ένας υποστηρικτικός φίλος θα πρέπει να ανταποκρίνεται ενεργά και εποικοδομητικά – ζητώντας περισσότερες πληροφορίες, συζητώντας τις επιπτώσεις και εκφράζοντας τη δική του χαρά ή υπερηφάνεια. Πολλοί άνθρωποι, ωστόσο, ανταποκρίνονται πολύ παθητικά – αλλάζοντας γρήγορα θέμα, για παράδειγμα – ενώ λίγοι είναι ενεργά καταστροφικοί, κάνοντας σχόλια που προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τη σημασία των γεγονότων.

Διαβασε ακομα

Σου λείπουν οι κολλητοί από τα παλιά; Κάνε «προθέρμανση» και στείλε μήνυμα σήμερα

Με τους περισπασμούς της καθημερινής ζωής, μπορεί να ξεχνάμε να δώσουμε σε αυτές τις στιγμές την προσοχή που τους αξίζει, αλλά αν θέλουμε να είμαστε καλοί φίλοι, θα πρέπει να αφιερώνουμε χρόνο και προσπάθεια για να γιορτάζουμε τις επιτυχίες των φίλων μας – όσο μικρές ή μεγάλες κι αν είναι.

Θα μπορούσαμε επίσης να σκεφτούμε πιο προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο μοιραζόμαστε τη δική μας ευτυχία. Μπορεί να ανησυχούμε ότι θα φανούμε καυχησιάρηδες ή αλαζόνες και γι’ αυτό να επιλέγουμε να κρατάμε τις επιτυχίες μας μυστικές, αλλά αυτή η στρατηγική μπορεί να μας γυρίσει μπούμερανγκ, σύμφωνα με μια σειρά πειραμάτων από την Annabelle Roberts του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν, την Emma Levine του Πανεπιστημίου του Σικάγο και τον Övül Sezer του Πανεπιστημίου Κορνέλ. Σε γενικές γραμμές, διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι τείνουν να προσβάλλονται έντονα όταν αποκρύπτουμε πληροφορίες, όπως οι επαγγελματικές προαγωγές από τους γύρω μας. Βλέπουν τη συμπεριφορά αυτή ως πατερναλιστική, εγκαθιδρύοντας φρονηματισμό στη θέση της ζεστασιάς και της σύνδεσης.

5. Να είστε ο πρώτος που θα ζητήσει συγγνώμη

Όλοι κάνουν λάθη, αλλά λίγοι απολογούνται και αφήνουν τη δυσαρέσκεια να παραμείνει καιρό μετά τη διένεξη.

Η ψυχολογική έρευνα υποδεικνύει ότι υπάρχουν τέσσερα βασικά εμπόδια στο να ζητήσουμε αποτελεσματικά συγγνώμη: δεν εκτιμούμε τη ζημιά που προκαλέσαμε -υποθέτουμε ότι η ίδια η πράξη της συγγνώμης θα είναι πολύ επώδυνη και ντροπιαστική- πιστεύουμε ότι η συγγνώμη θα κάνει ελάχιστα πράγματα για την αποκατάσταση της σχέσης – και, τέλος, μπορεί απλώς να μην καταλαβαίνουμε τι συνιστά μια συγγνώμη – οπότε αποτυγχάνουμε να πούμε τα λόγια που θα είναι απαραίτητα για την επούλωση.

Το πρώτο σημείο εξαρτάται σαφώς από τις λεπτομέρειες της διαφωνίας. Αλλά οι επόμενες δύο ανησυχίες – όπως και τόσες πολλές από τις υποθέσεις μας για τις σχέσεις – είναι σε μεγάλο βαθμό αβάσιμες και, επομένως, αποτελούν περιττά εμπόδια στην κοινωνική σύνδεση. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι αισθάνονται ανακούφιση όταν ζητούν συγγνώμη για τα λάθη τους, και μπορεί να είμαστε σε θέση να ξαναχτίσουμε τις σπασμένες γέφυρες καλύτερα απ’ ό,τι περιμένουμε – με την προϋπόθεση ότι η συγγνώμη μας δίνεται με τον σωστό τρόπο.

Για να διασφαλίσετε ότι η συγγνώμη σας είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να δώσετε στο άλλο άτομο άφθονο χρόνο για να εκφράσει τα όσα τον πλήγωσαν. Στη συνέχεια θα πρέπει να αναγνωρίσετε την ευθύνη για τον τσακωμό, να εκφράσετε (γνήσια) λύπη ή θλίψη, να προσφερθείτε να αποκαταστήσετε τη ζημιά και να εξηγήσετε πώς θα αποφύγετε να κάνετε ξανά παρόμοιο λάθος.

Κάθε σχέση θα έχει τα σκαμπανεβάσματά της: αυτή είναι η φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και η πολυπλοκότητα της κοινωνικής μας ζωής. Εφαρμόζοντας, ωστόσο, αυτές τις πέντε απλές συμβουλές για ισχυρότερες σχέσεις, μπορείτε εύκολα να αποφύγετε τα πιο συνηθισμένα λάθη, εξασφαλίζοντας ότι είστε το είδος του φίλου που θα θέλατε να έχετε και εσείς.